NETWORK NEDİR?

Network: Birbirine kablolarla bağlanmış server,printer,pc,modem gibi bircok haberleşme ekipmanının en ekonomik ve verimli yoldan kullanılmasıdır.Network insanların bireyselce değil,ortak çalışmalarını sağlar.Veri,yazılım ve ekipman paylaşımıdır.Küçük bir ağ iki bilgisayardan oluşabileceği gibi,büyük bir ağ binlerce bilgisayar,fax-modem,cd-rom sürücü,printer ve bunun gibi ekipmanlardan oluşabilir.
INTRANET:TCP/IP protokolünü network (LAN) üzerinde kullanan ve aynı zamanda bu network üzerinden internete erişebilen networklere intranet denir.
EXTRANET:Eğer network kendi kaynaklarını internete açıyorsa bu tür ağlara da extranet denir.
INTERNET: Interneti diğer networklerden (intranet ve extranet) ayıran özellik kontrol mekanizmasıdır.Interneti tüm dünyanın kullandığı bir ağ olarak tanımlayabiliriz.Bu tanımla ise akla şu soruyu getirir:bu büyük networkü kim yönetiyor? Internetin spesifik bir yöneticisi yoktur.Aslında internet kendi içinde yönetilen bir çok alt ağların birleşiminden oluşan global bir ağdır.
ENTERPRISE: İçinde birden fazla network işletim sistemi bulunduran ağlara enterprise denir.
LAN (Local Area Network): En hızlı network çeşididir.İçinde bir veya birkaç hub bulundurur.Fiziksel olarak diğer network lerle kıyaslandığında LAN a bağlı tüm PC ler birbirine yakın olmak zorundadır.Genelde 100 Base T UTP kablo kullanılır.
WAN (Wide Area Network): Hız olarak kıyaslandığında  LAN’dan daha yavaş bir networktür.En az iki LAN’nın Router’larla birleşmesiyle oluşur.
MAN (Metrapolian Area Network): Yapısal olarak WAN gibi hız olarak kullanılan  gelişmiş teknoloji sayesinde LAN hızına erişebilen networklerdir.MAN oluşumunda iletişim için Fiber-Optik gibi network elemanları kullanılır.
Teknolojide meydana gelen gelişmeler farklı sınıflandırmalara yol açabilir ama günümüzde sınıfladırma hız ve mekan kriterlerine göre yapılmaktadır.

Neden Network’e gereksinim duyulur?: Network zaman ve para kazancı sağlar.Başarı için işletmenin sadece ofis içinde değil,tüm dünya ile haberleşmesi gerekir.Paylaşım söz konusu olduğundan donanım tüm personel tarafından kullanılabilir,herbir birey için extra printer,modem,disk ünitesi gerekmez.Internet erişimi de bir ağ üzerinde paylaştırılabilir.

Network Nasıl Çalışır?: Ethernet en genel networking sistemidir.Ethernet standardlarıyla birlikte gelmiştir.Ethernet ağından gönderilen tüm mesajlar diğer bir ekipmanın alabileceği standart kodlardan oluşur.İlk olarak XEROX tarafından bulunmuş ve daha sonra DEC,Intel ve XEROX tarafından formulize edilip belirli metodları kullanıp saniyede 10 Mbit veri transfer edebilen bir sistem olarak ortaya çıkmıştır.

Network Topolojileri: Üç çeşit network yapısı vardır.Bunlar "star","bus" ve "ring" topolojileridir.Star ve Bus mimari en çok kullanılanlarıdır. 

Star Yapı: Adından anlaşılabileceği gibi yıldız mimarisindedir.Yani yıldızın merkezinde bir hub veya switch,bunlara bağlı olan tüm noktaları birbirine bağlar (UTP kablo ile).Kablonun bir ucu network adaptör kartına bağlı iken,diğeri hub veya switch’e takılır.

Star Networkün Avantajları
- Ekonomik kablolama
- Hızlı kurulum
- Kolay genişletilebilirlik
- Switch veya bridge ile genişletilmesi network performansını arttırır.
- Bağlantıda meydana gelebilecek kopukluk,tüm ağı etkilemez.
- Huba yapılan bağlantılar hub üzerindeki bağlantıların durumunu gösteren ışıklar sayesinde durumları anlaşılır ve arıza tesbiti kolaylaşır.

Dezavantajları
- Hub ile hub arasındaki bağlantıyı sağlayan kablonun uzunluğu 100m yi geçemez.

Bus Yapı
Bus yapı,omurga yapı olarakta adlandırılır.Ağ üzerindeki tüm node'lar tek bir hat üzerindedir.Veri bu node'lardan geçerek istenilen node'a ulaşır.Ağ bağlantısı tek bir koaksiyel kablo ile yapılır.Bu kablonun uçlarına BNC denilen konnektörler bağlanır.

Bus Yapın Avantajları
- Guvenilir kablo kullanır (koaksiel kablo).
- Basit network genişlemesi sağlar.

- Hub veya benzeri merkezi ağ ekipmanı gerektirmez.

Bus Yapı Dezavantajları
- Standardları 30 node’tan fazlasına izin vermiyor.

- Ağın toplam uzunluğu 185 mt.’yi geçemez.

- Herhangi bir node’un bağlantısının kesilmesi tüm ağı etkiler.

- Arıza tesbiti zor.

Server: Dosya depolamak ve bu dosyalara ağ üzerinden erişmek için kullanılan basit bir sistem olabileceği gibi,birçok hard-disk içeren,yedekleme üniteleri ve cd-rom sürücüleri olan kompleks sistemler olabilir.Printer,fax makinaları,modemler,internet erişimi,vs.gibi kaynakların ağ üzerinde paylaşılmasına yardımcı olur.Server’a bağlanan bilgisayarlara istemci (client) denir.Sunucular genelde,veritabanı dosyalarını,birçok yazılım istemcisinin erişimine sunar.

Hub: Hub’ın görevi kendisine ulaşan sinyalleri alıp yine kendisine bağlı olan ağ ekipmanlarına dağıtmaktır.Hub bu işlem sırasında bir tekrarlayıcı görevi görür ve sinyali güçlendirir.

Mbps: Saniyede 10 milyon bit (Millions of bits per second)

Switch: Switch’ler daha kompleks ve daha verimli hublardır.Portları arasında direk kanal oluşturma yeteneği vardır.Network performansını arttırır.

Node: Bir network ekipmanı (hub veya switch gibi) ile haberleşebilen,server,printer,fax makinası,vb. 

Workgroup: Küçük haberleşebilen bir grup oluşturabilmek için,tek bir switch veya hub’a bağlı node’lara denir.

10BASE-T Kablo: Her iki ucunda RJ-45 konnektörü bulunan,Kategori 3 kablolamayı destekleyen 10 Mbps ethernet standardının kablosu.

Server Tabanlı ve Peer-to-Peer Networkler
Server Tabanlı Networkler
Server tabanlı ağlarda "server" ağın yöneticisidir.Tüm node'lar server'a bağlıdır.(Star yapıda hub aracılığıyla).Bu ağlarda sunucu ortak kullanıma açılan yazılım, printer,fax modem, internet erişimi gibi kaynakları,istemcilerin erişimine sunar.

Sunucu bir hakem gibi davranır ve node'lar bilgi istediğinde önce server'la konuşur ve server istenilen bilginin yerini tesbit ederek,kullanıcın erişim haklarına göre veriye ulaşımı sağlar.

Peer-to-Peer Networkler
Bu ağ yapısında server kullanılmaz,herbir istemci kendi hard diskine sahiptir.Her node birbiri ile konuşabilir ve istediği bilgi veya servisi alabilir.İstemciler diğer istemcilerin kullanımına açmak istedikleri veri veya servisi paylaştırırlar.

Kablolama
Ağ kablolaması, node'lar arasındaki fiziksel hattır. Ethernet standardlarında üç tip kablolama bulunur:
Korumasız dolanmış çift tel (UTP),thin (ince) Ethernet (koaksiyel),ve kalın Ethernet.Network planlamasında kablolama en önemli unsurlardan biridir.Seçilen kablolama yöntemi uzun süre ihtiyaca cevap verebilmeli ve ileri teknolojileride desteklemelidir.

Dolanmış Çift Tel: Network haberleşme sistemleri ve yüksek dereceli telefon hatlarında kullanılan kablodur.İki çeşidi vardir: Korumalı (STP) ve korumasız (UTP).10BaseT/100BaseTX standardlarında kullanılır.RJ-45 konnektörlerle sonlandırılır.

Thin Ethernet Koaksiyel: Network koaksiyel,10Base 2 olarakta adlandırılır.BNC konnektörleri kullanırlar.

Thick (Kalın) Ethernet: Standart Ethernet olarakta adlandırılır.10 Mbps bandgenişlikli ağlarda kullanılır.Ağır,sert ve kurulumu güç ve pahalı bir kablolama yöntemidir.BNC konnektör kullanırlar.

Fast Ethernet: 100 Mbps veri taşıyabilen sistemdir.100 BaseTX olarakta bilinir.10Base-T Ethernet’le benzerlik gösterir,fakat 10 kat daha hızlıdır.

Korumasız sarılmış çift tel (UTP)

Kategori 3 (10Base-T,10 Mbps ağlar için) ve Kategori 5 (100Base-TX 100 Mbps Fast Ethernet Ağlar için) kablolama ile kullanılabilir.


Şekil-2
   İnce,esnek ve RJ-45 konnektörleri ile kurulumu ve kullanımı basittir.En önemli iki avantajı ve ekonomik olması ve star yapı ağlarda kurulum kolaylığıdır.Diğer bir avantajı arıza tesbitinin kolaylığı ve hub ile bir node arasındaki bağlantının gitmesi durumunda sadece o node’un ağ özelliklerinden yararlanaması,bu durumun tüm ağı etkilememesidir.
   Eğer bu bağlantı kopukluğu iki hub arasında olursa,hub’lar birbirinden bağımsız olarak çalışmaya devam edebilir.Fakat bu 2 workgroup arasında iletişim kesilmiş olur.
Ağınızı genişletmek istediğinizde,"crossover" kablolama ile hub veya switch’inizi diğer hub veya switch’lere bağlamak mümkün olduğundan ağın büyümesi oldukça kolay olacaktır.

Kablo Kalite Standartları 

  Network standartları 10 Mbps ve 100 Mbps Ethernet ağları için kablo tiplerini belirler.Kategori derecesi kalite veya veri taşıma yeteneğini gösterir.Kategori derecesinin yükselmesi verinin güvenilirliğini arttırır.
  Evlerimizde telefon kablosu olarak kullandığımız kablo Kategori 1 kablodur ve RJ-11 konnektör kullanır.Bazı ticari kurumlar telefon hatlarında Kategori 3 kablolama kullanır.Ağ bağlantılarında Kategori 1 kablo kullanılamaz,sadece Kategori 3 ve 5 kullanılır.

Kategori 3 UTP:Kategori 3,10 Mbps bandgenişliğindeki ağlarda kullanılır .100 Mbps ağlarda kullanılamaz.

Kategori 5 UTP:Kategori 5,100Mbps band genişliğinde veri transferi yapabilen ağlarda kullanılır.10 Mbps ağlarda da sorunsuz çalışır fakat Kategori 3’ten biraz pahalıdır.İlerde 100 Mbps’e geçmek isteyen ağlar şimdiden Kategori 5 kablolama kullanabilir.

Koaksiyel Kablolama

Koaksiyel kablo,kablo TV veya bildigimiz anten kablosuna benzer fakat daha yüksek kalitede veri transferine izin verir.Ağlarda kullanılan iki çeşit koaksiyel kablo vardir.Bunlar 10BASE 2 ve 10BASE 5.10BASE 5’dir.Kalın koaksiyel günümüzde çok kullanılmaktadır.

10BASE 2 :BNC konnektör kullanır.Küçük ve orta büyüklükteki ağlarda kullanılır.Güvenilir fakat oldukça pahalıdır.BUS yapı ağlarda kullanılır.

Konnektör ve Portlar

RJ-45 Konnektörler:10 BASET ve 100BASETX kablolar RJ-45 konnektörleri ile sonlandırılır (Şekil-2).Hub veya Switch üzerindeki porta takılarak güvenilir bir bağlantı sağlar.

BNC Koaksiyel Konnektörler: BNC kablo bağlantısı bilgisayarınız ile ağ arasındaki durumu LED’ler yardımıyla izleminize olanak vermez.Kablonun açık uçları 50 Ohm luk direnç ile sonlandırılır.

RJ-45 Düz Portlar: Bunlar Hub ve Switch’lerde bulunan standart portlardır.Hub (veya switch) ile node arasında bağlantı bu portlardan sağlanır.

RJ-45 Crossover Portları: Ağ bağlantılarında merkezi bağlantı noktasından buna bağlı olan ekipmanlar arasında düz kablo kullanılır.Fakat ağ genişlemesi durumunda iki hub’ı birbirine bağlayacağımız durumlarda crossover bağlantı kullanmamız gerekir.Bazı hub veya switch’lerde "crossover" bağlantı gerektirmeyecek extra port bulunur.

BNC Portları: 10 BASE2, koaksiyel kablo bağlantıları için kullanılır

Network Ekipmanları

Network Adaptör Kartları

Network Adaptör Kartları (Network Arabirim Kartları) ağ yapısının temelini oluşturur.Günümüzde bazı bilgisayarlar üzerinde ağ adaptör kartıyla gelir.Eğer bilgisayarınızda böyle bir kart yoksa anakart üzerindeki boş bir slota, modem veya ses kartı takar gibi kısa sürede takılabilir.Network arabirim kartı bilgisayarınızla ağ arasındaki bağlantıyı sağlar.Veriyi Ethernet ağının okuyabileceği ve kabul edeceği formata çevirir.Bu kartlar üzerinde hub veya switch’e bağlayabilmeniz için konnektörler bulunur.Network Arabirim Kartları driver (sürücü) dediğimiz üretici firma tarafından yazılan software’lerle gelirler.10 Mbps veya 10/100 Mbps çift hızlı çalışabilen ethernet kartları vardır.

Hub

Hub’lar star topoloji ağlarda merkezi bağlantı üniteleridir.Hub kendisine bağlanılan tüm node’ların birbirleri ile iletişim kurmasını sağlar.Hub’a bağlanılan her ekipmanın kendi güç kaynağı olduğu gibi hub’ında kendi güç kaynağı vardır.Hub üzerinde bulunan durum ışıkları ağ durumunu izlememizi ve arıza tesbit işlemlerini kolaylaştırır.İkiden fazla hub birbirine bağlanabilir fakat Ethernet standartlarında bazı sınırlar vardır.Hub-Hub bağlantıları yerine switchlerden hub’lara gidilebilir,ve bu durum ağ performansını arttırır.10 Mbps veya 100 Mbps ağlar için hub’lar bulunmaktadır.

Bridge

Bridge’ler bağımsız workgroupları birbirine bağlamak için kullanılır.Veri yönlendirme işlemi yapar.10 Mbps ve 100 Mbps ağları birbirine bağlayabilir.

Switch

Switchler daha öncede bahsedildiği gibi daha kompleks Hub’lardır.Büyük bir ağı segmentlere (parçalara) bölerek ağ performansını arttırır.Herhangi bir node’tan gelen verinin tüm ağa dağıtılması yerine istenilen node’a dağıtılmasını sağlar.Ağ durmunu izler,veriyi gönderip,iletim işleminin yapılıp yapılmadığını test eder.Bu özelliğe "store and forward" (depola ve ilet) denir.

Repeater 

Repeater (tekrarlayıcı),ethernet ağ standartlarında merkezi bağlantı noktası ile node arasındaki mesafenin maximum sınırının aşması durumunda kullanılır.Sinyali alıp,güçlendirip,gönderme özelliğine sahiplerdir.Hub veya switchler de birer repeater görevi görür.

Router

Router’lar ağ trafiğini filtre eder ve dosyanın doğru yere gönderilmesini sağlamak için değişik protokolleri birbirine bağlar.Bu filtreleme işleminden dolayı router,switch veya bridge’den daha yavaş çalışır.Hub veya switch’lerden farklı olarak router’lar ağ yönetim hizmetleri sunarlar.

Filtreleme işlemi: Verinin içeriği incelenir ve iletilmesi gerekmiyorsa iletilmez.Switch veya bridge’te verinin içeriğine bakılmadan iletim işlemi yapılır.

Protokol: Ağ üzerinde veri iletimi için kullanılan kurallar veya işlemler.

PC Adaptör Kartları

Laptop (dizüstü) bilgisayarlar ethernet ağına kredi kartına benzer kartlarla bağlanabilir. PC kartları bütünleşik fax/data ve modem özelliğine sahip olabilir.

Network İşletim Sistemi Nedir?

Network İşletim Sistemi (NOS) ağ üzerinde bilgisayarların ve diğer ekipmanların birbirleri arasında veri alıp göndermelerini sağlarlar.Windows95,Windows NT,veya Macintosh gibi başka amaçlar için kullanılabilen işletim sistemleri ve sadece ağ işletim sistemi olarak kullanılabilen Novell veya LANtastic gibi yazılımlar örnek verilebilir.

Network İçin Yardımcı Öğütler

Ethernet standartları geçerli bir networkün oluşturulma şeklini belirler.Unutulmaması gereken eğer kurulumunuz standartlara uygunsa networkünüz çalışacaktır.Burada probleme neden olacak belli başlı birkaç şey,yanlış kablolama,kablo uzunluğunun sınırı geçmesi ve fazla kullanıcının bulunmasıdır.

Networkünüzü planlarken bu standartları takip ederek networkünüzü daha verimli bir şekilde çalışmasını sağlayabilirsiniz.

Üç Önemli Husus

Kablolama: Yanlış kalite veya tipteki kablolama haberleşmeyi güçleştirir.

Bağlantı Sayısı: Switch ile parçalara ayrılmamış networkteki çok fazla sayıdaki hub veya çalışma grubundaki çok fazla sayıdaki bağlantı sık sık çakışmalara ve hatalara neden olacaktır.

Mesafe: Ethernet standartlarının göre daha uzun mesafelere çıkan bağlantılar networkün çökmesine neden olan zamanlama problemlerine neden olur.


Yardımcı Öğütler
1- Her bilgisayarın networke bağlanmsı için Network Adaptör Kartına ihtiyacı vardır.
2- En kolay ve en popüler Ethernet topolojisi 10BASE-T kablolaması gerektiren yıldız topolojisidir.
3- Bir 10BASE-T Ethernet networkü RJ-45 konnektorlerle sonlanan Katagori 3 veya 5 dolanmış-çift kablo kullanır. <
4- 10BASE-T networkünde LAN içindeki bilgisayarlar arasinda en fazla 5 kablo segmenti (parçası) olabilir.Yerleşim planını kağıt üzerinde yaparken her kbloa parçasının buna uymasına dikkat edilmelidir.Örnek için "Networkün Geçerli Yapılması" bölümüne bakınız.
5- 10 Mbps hublar birbirine Katagori 3 veya 5 dolanmış-çift kablo ile bağlanabilirler.Bilgisayar-switch veya bilgisayar-hub arasındaki kablonun uzunluğu 100 metreyi geçmemelidir.
6- 100 Mbps bağlantılar Katagori 5 dolanmış-çift kablo ile yapılabilir.Bilgisayar-switch veya bilgisayar-hub arasındaki kablonun uzunluğu 50 metreyi geçmemelidir.
7- Switch ve hublar eğer sahiplerse BNC konnektörleri ile 10BASE 2 ince koaksiyel kablo kullanarak da bağlanabilirler.Buradaki kablo uzunluğu 185 metreyi geçmemelidir.
8- İki LAN segmenti (parçası)birbirlerine bridge kullanarak bağlanabilirler.
9- Fast Ethernet 100BASE-TX networkü LAN içindeki bilgisayarlar arasinda sadece iki kablo segmentine (parçasına) sahip olabilir.Örnek için "Networkün Geçerli Yapılması" bölümüne bakınız.
10- Backbone (omurga) bir segment (parça) sayılır.Bağlantı segmentleri ayrı olarak sayılır.
11- Herhangi bir switchin yerleştiği yerden sayım tekrar başlar.Böylelikle Ethernet özelliklerine uyarak networkün genişlemesine olanak sağlanmış olur.
12- Switch uyumluluğu koruyan ve networkün genişlemesine olanak sağlayan çok önemli bir parçadır.
Network'un yukardaki maddelerden başka bir problem çıkardığını anladığınızda network cihazlarınızın üreticisini arayarak başka nelere bakmanız gerektiğini anlamak için yardım isteyiniz.

Networkün Geçerli Yapılması

Aşağıda geçerli bir networkü görüyorsunuz.5 adet hub olmasına rağmen geçerli çünkü uygun bir konuma konulan bir switch networkü geçerli kılıyor.

Bu örnekte A ile B bilgisayarları arasındaki kablo parçalarının sayısı sadece 3.Bunun sebebi başka bir hub daha kullanmak yerine switch kullanılmıştır.Switch parçaların tekrar sayılmasını başlatarak sayının standartlar içinde kalmasını sağlamıştır.Bir switch veya bridge birbirine bağlı iki hubı takip etmelidir.Bu örnekteki hubların hepsine bilgisayarları direk olarak bağlayarak doldurdugumuzda 40 bilgisayar içerir Bununla birlikte hala hub sayisini sekize çıkararak genişleyebilme imkanımız da vardir.

Asağıda ise sadece 5 hub içeren geçersiz bir networkü görüyorsunuz.Bu örnekte A ile B bilgisayarları arasındaki kablo sayısı altı tanedir ve Ethernet standartlarının dışındadır.

Birbirine bağlı iki habı takip eden switch veya bridge yok.Kablo sayısının beşi aşması A ile B bilgisayarları arasındaki sinyallerin gecikmesine ve zayıflamasına neden olur.Bu örnekteki networkün önceki örnekten küçük bir network olmasına rağmen geçersiz bir networkdür.