Exit :Çıkış passwd:En az 6 karakter. en az iki karakter alfabetik kalanın sayısal
veya en az bir karakterinin sayısal olması gerek. logname:O andaki çalışanı user id gösterir. ls:Bir dizin içinde yer alan dosyaların listesini veririr. rm *:Birdizin içinde yer alan dosyaları siler. > :Bir satıra sığmayan command alt satırdan devam ettirir. &:Verilen komutun sonuna yazılır ve komut geri planda kendi kendine
çalışır. Sonuçlanınca sonuçları verir. komut> dosya:Eger komutun oluşturduğu tüm sonuçlar ekran yerine bir dosya
içine yazılır. komut> > dosya:Verilen dosya isminin sonuna sonuçları yazar. ;Bu işaret
commad arkasına konarak bir satırda birden cok commad çalışır. komut< dosya:Bir unix komutu ekrandan giriş yerine bir dosya içinde oku
nacaksa bu komut kullanılır. sleep zaman;komut:bir komutun belirli bir süre sonra çalıştırılması
isteniyorsa bu komut kullanılır
Örnek:sleep 20;date:20 saniye sonra tarihi göster vi dosyaadı:Vi editi dosya açmaya ve açılan dosyanın içini görmeyi
sağlar. view dosyaadı:dosyada değişiklik istenmiyorsa görmek için. < a> :Vi proğramı çalıştıktan sonra yazma işlemine başlamak için. Satırın
sonundan devam edilecek ise yine bu kullanılır. vi + dosyaadı:Başlangıcta dosyanın en son Satırına ulaşmak için bu
kullanılır. vi +UNIX dosyaadı:dosyada sayfalar biçiminde ilerlemek için
vi -r dosyaadı:kaybolan dosyayı çağırır. Elektirik kesildikten
sonrada. vi -r kurtarılacak dosyalar görüntülenir. :w dosyaismi: bu dosyayı yazdıktan sonra kaydeder. < 20k> :20 satır yukarı çık. bu tuşlara basılarak yapılır CTR d imlec
komut kodundan kurtulmak için. :w :üzerinde çalışılan metin Aynı isimle saklanır. :w dosyaadı:bir başka isimle saklama. :wg|: dosyadan çıkmak için. :q| yapılan değişiklikler göz önüne alınmamak isteniyorsa. :q :hic bir değişiklik yapılmamışsa terk etmek için kullanılır. :e|: metinde değişiklik yapılmışsa değişiklikler istenmiyorsa başlangıç
haline getimek için kullanılır. :w> > dosyaadı:yaratılan dosya, bir başka kütüğe ilave edilecekse. :n, mw> > dosyaadı:tümu yerine verilen satır aralığı dosyaya eklenir. :sh :file içinde çalışırken UNIX komutlarını kullanmamızı sağlar. :| UNIX com:file içinde çalışırken UNIX komutlarını kullanmamızı sağlar. :||:En son UNIX komutunu tekrar çalıştırmak için. Vi editörunun içinde
UNIX komutu kullanıldıktan sonra tekrar editöre dönmek için CTR-d
veya :exit
geçerlidir. :r| komut:UNIX komutlarına eriştikten sonra
bunu sonuçlarını editör için aktarır. :w |mail xxxx:yaratılan dosyayı xxxx isimli Kullanıcıya iletmek. CTR-f:Metnin bir ekran sonrasına ulaşmak için. CTR-b:ekrani geri getirmek için. CTR-d:yarim ekran Yukarı çıkmak için. CTR-u:yarim ekran aşağı kaymak için. CTR-e:ekrani bir satır Yukarı kaydırmak. başına n koyarak artabilir. CTR-y:ekrani bir satır aşağı kaydırmak. CTR-g:hangi satırda olduğunu bulmak için. CTR-h:korsuru bir sola kaydırır. Başına yine istenilen sayı konabilir. < l> :Korsur bir sağa kaydırır. < j> :Korsuru aşağı doğru kaydırır. CTR-N:Korsuru aşağı doğru hareketi sağlar. < k> :Korusuru Yukarı doğru hareketi sağlar. CTR-P:Korsuru Yukarı doğru hareketi sağlar. < H> :Ekran üzerindeki metnin birinci Satırına hareket ettirme amacıyla
kullanılır. Bu komut öncesinde sayısal değer kullanılırsa, imlec
belirtilen satıra kayar. < M> :Imleci ekranın tam ortasındaki satır üzerine hareket ettirir. < L> :Son satır üzerine getirir. < w> :Imleci satır üzerindeki bir sonraki kelimenin ilk karakteri üzerine aydırır. < b> :Satır üzerindeki bir önceki kelimenin ilk karakterine getirir. < e> :Kelimenin son karakterine ulaştırır. /aranacak kelime:belirtilen kelimeyi ileri doğru aramayı sağlar. ?aranacak kelime:belirtilen kelimeyi geri doğru aramayı sağlar. /aranılacak kelime/+n:bir kelimeyi belirli bir satır aralığında aratmak.
imlecin bulunduğu satır ile sonraki n satırı arasında bir kelimeyi arama /A*a:A ile başlayan ve a ile biten dizgileri bulma. < G> :dosyanın belirli Satırına ulaşmak için. bu komuttan önce satır
numarası belirtilerek imlec o satıra hareket eder. yoksa en sona
gider. Bir önce ki konuma dönmek için < ''> dur. < i> : Herhangi iki karakter arasına giriş yapılacak ise. ESC basınca
durur. < o> :İmlecin bulunduğu satırın altına boş satır açmak için. < O> :İmlecin bulunduğu satırın üzerine satır açmak için kullanılır. < x> :Bir satır üzerinde yapılan girişleri silmek için. < u> :Silme işlemi yanlışlıkla yapılmış ise Kullanıcının zarara uğramaması için en son işlemi iptal etmek üzere kullanılır. < U> :Satır üzerinde bir den fazla değişiklik yapılmışsa ve değişikliklerin tümünü birden iptal etmek için kullanılır. < dd> :Bir Satırın yok edilmesi. < dL> :Komutun üzerinde bulunan satır dahil sonraki tüm satırlar silinir < dH> :Ekranda görüntülenen dosyanın birinci Satırıni siler. < r> :Mevcut bir karakteri değiştirmek. < s> :Bir karakter yerine bir den fazla karakter değiştirmek için. Yazım
modundan çıkmak için ESC le çıkılır. < r> :bir küçük harfi büyük harfe çevirmek için. < y> :bir satırı kopyalamak üzere yakalamak amacı ile kullanılır. < P> :ilgili Satırın imlecin bulunduğu yerin üstüne kopyalar. < yy> :belirli bir Satırın kopyalanması bu komutla başlar. < p>
ile sonuçlanır. Eger n satır kopyalanacaksa < ny> ile
Satırların kopyası bir yazmac üzerinde oluşturulur ve < P>
ile istenilen yere kopyalanır. Yer değiştirme işlemi:< x> < dd> < c> :gibi komutlarla silme işlemleri
yapıldığında, silinen ifadeler yazmac üzerine kaydedilmis olur. Bu
işlemde sonra imlec yeni konuma getirilerek < p> yapılır.<
. > :En son kullanılan komutu yeniden ekrana getirir. r dosyaadı: Şu anda çalışmakta olduğun dosyanın belirli bir bölümünü r
den sonra ki dosya ismine kopyalar. chown yeni sahibinin ismi dosya:dosyanın veya dizinin başkasına
verilmesi. Kısaca dosya sahibi değiştiriliyor. chown yeni sahibinin ismi dizi:dizi sahibi değiştirme. chgrp yeni grup adi dosya: dosya grubunu değiştirme. chgrp yeni grup adi dizi: dizi grubunu değiştirme. chmod izin modu dosya:Bir dosyaya verilen izinlerin değiştirilmesi. chmod izin modu dizi:Bir diziye verilen izinlerin değiştirilmesi.
------------------------------------------ Orantılı kod - İzin
durumu
------------------------------------------ 0400 - Dosya sahibi
için okuma
0200 - Dosya sahibi için yazma 0100 - Dosya sahibi için
çalıştırma 0040 - Gruptakiler için okuma 0020 - Gruptakiler
için yazma 0010 - Gruptakiler için çalıştırma 0004 -
Diğerleri için okuma 0002 - Diğerleri için yazma
0001 - Diğerleri için çalıştırma
------------------------------------------ u:Dosyanın sahibi. g:Grup o:Diğerleri a:Herkes +:Izin vermek -:Izinleri kaldırmak. =:Belirli bir izin atamak üzere. cd dizin adi:dizi değiştirme. . cd /: diziden root a geçemek için. cd . . :bir üst diziye geçmek için. pwd:hangi dizi üzerinde çalıştığını görüntüler. ls:dizi içindeki dosyaları ve alt dizileri listeler. ls
(seçenekler) (dosya veya dizin. . . ) Seçenekler: -c:Görüntu çok kolonlu ve dosya isimleri azalan Sırada olacaktır. -F:Dosya isimleri sonunda bk cgi-bin ch01.txt ch02. txt dene dene~ frm.
html index.html komutlar. html komutlar.txt nukleer pbl pbl. cgi
pbl. cgi~ pbld. cgi pblf pblf. cgi pbl~ phyveri. idx prepara. html
printenv simin test-cgi test.cgi dizin isimleri sonunda / işaretleri
görüntülenerek birbirinden ayırt edilmelerini sağlar. -R:Belirlenen bir dizin içindeki dosylar yanısıra varsa tüm alt dizinler
içerikleriyle birlikte listeler. -a:. ile başlayan dosyalar dahil dizinin tüm içeriğini listeler. -c:Dosyaları Sıralamak veya bastırmak amacıyla i-düğümlerinin en son
düzeltme tarihlerini kullanır. -l:Dosyalar hakkında daha ayrıntılı bilgi verir. -g:Eger ayrıntılı liste alınıyorsa yani tüm bilgiler listelenecek ise ve
bu listede dosyanın sahibinin grup adıyla birlikte yer alması
isteniyorsa bu seçenek kullanılır. -i:Her dosyayı i düğümleri ile birlikte görüntüler. -m:Dosya isismleri virgüllerle birbirinden ayrılarak listelenir. -n:Ayrıntılı listede yer alan ID numaralarıni listeler. -o:Ayrıntılı listeye grup adlarınin dahil edilmesinisağlar. -p:Dizinlerin / işaretiyle simgelenmesini sağlar. -q:Dosya isimleri içinde ? gibi grafik olmayan karakterler varsa bunların
listelenmesine yardımcı olurlar. -r:Sıralamayi ters yonden yapar. -s:Blok cinsinden dosyaların boyutunu verir. -t:Dosyaların değişime uğrama zamanlarına göre sıralanmasını sağlar. -u:Dosyalara en son erişim zamanlarına göre sıralanmasını sağlar. mkdir dizin adi:Dizin yaratmak. rmdir dizin adi:Dizilerin silinmesi. rm -r dizin adi:Dizi
içindeki alt dizileri siler. umask nnnn:Kullanıcı maskesi.
dircmp seçenekler dizin-1 dizin-2 Seçenekler:-d:her iki dizinin sahip olduğu dosyaların karşılıklı olarak
görüntülenmesini sağlar. Aynı isimlere sahip dosyaların içeriklerini
karşılaştırır, Aynı ve farklı olanları belirler, son olarakta
içeriklerini görüntüler. -s:Sadece farklı içeriğe sahip dosya isimlerinin görüntülenmesini sağlar. -wn:çıktı genişliği 72 karakter olarak kabul edilmektedir. İstenirse n
yerine sayısal bir değer yazılarak bu genişlik değiştirilebilir. cp dosya-1 (dosya-2. . ) dosya veya dizin:Bir dosyanın kopyasını
oluşturma cp prog1 . . /per/:prog1 dosyasının per dizisine kopyalanması. ahmet
dizisinde olduğumuzu varsayalım. mehmet dizisindeki butun dosyaları
ali dizisine kopyalamak istıyoruz. Şu komutu kullanırız. cp . .
/ali/* . cp ornek klasor/:Bulundüğümuz dizinin içindeki örnek isimli dosyayı
klasor isimli bir alt dizinin içine kopyalamak. mv -f dsoya-1 (dosya-2. . ) dosya veya dizin :Bir dosyanın bir diziden
başka bir dizine tasinması. ln -f dosya-1 (dosya-2. . ) yeni-dosya:dosyların bağlanması. ln prog1 prog4:Aynız dizin içinde prog1 dosyasının prog4 isimli bir başka
kopyasını oluşturmak ve ona bağlamak. ln prog1 muh:prog1 dosyasının muh dizini içine bağlanması. rm(seçenekler) dosya. . :Dosyayı silmek için. Seçenekler: -f:normal olarak Kullanıcının doysa üzerinde yazma izni yok ise, silme
işlemi yapılamaz. Ekranda izin modu görüntülenerek silme işleminin
yapılı yapılamayacağı sorulur. Eğer y yazılırsa sime işlemi yapılır.
return tuşuna basılırsa bu işlem yapılmaz. Silme işlemi yapılmadan
önce bu tur soruları sorulması istenmiyorsa -f seçeneği kullanılır. -i:Dosyaların etkileşimli olarak tek tek silinmesine olanak tanır. -r:Bir dizini, içindeki tüm dosyalarla birlikte silmek amacıyla
kullanılılır. rm -r dizin ismi:diziyi silmek için. rm -fr *:Hem dosyaların hemde dizinlerin herhangi bir uyarıyla
karşılaşmadan topluca silinmesi. cat (seçenekler) dosya. . :Bir dosyanının içeriğinin görüntülenmesi amacı
ile yada iki veya daha fazla dosyanın birleştırilmesini sağlar.
Seçenekler: -u:Komut çıktısının bir ara belleğe
alınmasını önler. -s:Mevcut olmayan dosyalarla karşılaşıldığında Kullanıcı uyarılmaz. -v:görünmeyen bazı karakterleri görünur hale getirir. bu seçenekle
birlikte aşağıdaki seçenekler kullanılabilir. -t:Tabların CTR -I sek¦inde görüntülenmesini sağlar. -e:Satır sonu işareti olarak dolar işaretinin görüntülenmesini sağlar. cat > dosya:Yeni bir metin dosyası yaratmak. CTR-d ile çıkılır. Bu
dosyaya bir şey eklemek istersek > bunu tek başına kullanmıyoruz.
Yoksa dosya yok olur. cat > > dosya: Bu şekilde tekrar içine girerek ekleme yapabiliriz. cat dosya-1 dosya-2 > dosya-3 :İki dosya birleştırilerek yeni dosya
yaratılması. nl (seçenekler) dosya:Satırları numaralandırarak görüntülemek. pg (seçenekler (dosya. . ):dosya içeriğinin sayfalar halinde
görüntülenmesi Seçenekler:
-numara:Her defasında görüntülenecek satırların sayısını
gösterir. -p dizgi:Normal olarak sayfanin en alt Satırında (:)işareti oluşarak
Kullanıcının return a basması beklenir. -c:Her bir sayfa görüntülenmeden önce ekran temizlenir ve imlece
başlangıç konummuna döner. -e:Her dosyanın sonunda Kullanıcının return a basması gerekmez. -n:Normal olarak komutlar yeni satır karakteri ile son bulur. Otomatik
olarak komut sonunun belirlenmesine olanak sağlar. -s:msg lerin görüntülenmesini sağlar. +satır no:Belirli bir satırdan itibaren dosya görüntülenmek isteniyorsa
doğrudan satır numarası yazmak sureti ile bu sağlanır. +/kalıp/:Belirlenen kalıbı içeren ilk satırı bulmak amacıyla bu tur bir
tanım yapılabilir. find yoltanımı Seçenekler:Belirli bir dosyanın
hangi dizin içinde yerleştiğini bulmak için kullanılır. Seçenekler: -name isim:aranılacak dosyanın ismi. -perm izin:Izinleri oktal olarak belirlenmiş dosyaların aranılması. -links n:linke sahip dosyalar. -user Kullanıcı:Belirli bir Kullanıcıya ait dosyaların aranması. -group isim:Belirli bir gruba dahil dosyaların aranması. -atime n:n gun içinde erisilen dosyalar. -mtime n:n gun içinde işlem gören dosyalar. -ctime n:n gun içinde değiştirilen dosyalar. -print :bulunan dosyaların ekranda görüntülenmesini sağlar. grep (seçenekler) ifade (dosya. . ) egrep (seçenekler) ifade (dosya. .
) fgrep (seçenekler) dizgi (dosya. . ) Yukarıdaki komutlar
belirli kalıpların bir veya daha fazla dosya içinde aranması için
kullanılırlar. Seçenekler: -v:aranılan kalıbin bulunamadigi satırları görüntüler. -c:aranılan kalıbin toplam kac satırda yer aldigini görüntüler. -i:küçük büyük harf ayrımı yapmaz. -l:aranılan kalıbin bulunduğu doysa isimlerini görüntüler. -n:Bulunan satırlar dosya içindeki satır numaraları ile birlikte
görüntülenir. -b:bulunan Satırların blok numaralarıni listeler. -s:dosya bulunamadığı veya okunamadığı zaman hata msg leri verilmesi
isteniyorsa bu seçenek kullanılır. ifade:- ile başlayan ifadelere izin verir. -f dosya:Bir dosyanın içerdigi ifadeleri bir başka dosya içinde aramak
amacıyla tercih edilebilir. file (seçenekler) dosyalar. . :Herhangi bir
dosyanın tipini belirlemek gerekebilir. Dosyanın boş olup olmadığı
eğer metin dosyası ise türü veya dizin olup olmadığını belirlemek
üzere bu komut kullanılır. Seçenekler: -c:Biçimlendirme hataları için magic dosyasının kontrol edilmesine olanak
sağlar. -f dosya:Incelenecek dosya isimlerini içeren dosyayı tanımlar. Belirli
dosyaların tipi saptanacak ise ve dosya isimleri bir başka dosya
içinde saklanmış ise bu seçenek kullanılır. -m magic:Alternatif bir dosya tanımlanır. file *:içinde bulunulan dizine ait tüm dosyaların tiplerini gösterir. pr seçenekler (dosya. . ):dosyaların belirli
duzende görüntülenmesi. Seçenekler: +sayfa no:Numaralndirma işleminin başlayacagi sayfa numarası bu şekilde
belirlenir. -kolon:Çıkışın kac kolondan olacağını belirler. -a:Çıkışin çoklu kolonlar biçimimde olması sağlanır. -d:satırlar arasında boş satır bırakılmasına neden olur. -m:Komut ile belirlenen dosyaların Aynı ekran üzerinde ve ayrı ayrı kolonlarda yer almasını sağlar. -wn:Sayfanın herbir satırının kaç karakter alacağını belirlemek. -okonum:Herhangi bir Satırın başlama konumunu belirler. -ln:Bir sayfadaki Satırların sayısını değiştirmek için kullanılır. -hbaşlık:Yazdırılacak dosyanın başlığını belirlemek amacıyla kullanılır. -P:Dosya ekranda görüntülenirken her bir sayfa öncesinde Kullanıcının
return tuşuna basması beklenir. -r:hata raporlarınin görüntülenmesini sağlar. -t:Her sayfanın basında ve sonunda 5 satırlık alan ayrılmasını engeller. -sayırac:Kolonların belirlenen bir ayıraç ile ayrılmasını sağlar. dd (seçenek=değer). . :Dosyaların farklı biçimlere
dönüştürülmesi gerektiğinde dd komutulu kullanılır. Blok yapısının
değiştirilmesinde, ASCII ve EBCDIC dosyaların dönüştürülmesinde ve
dosya içindeki harflerin büyük veya küçük harflere çevrilmesinde
kullanılır. Seçenekler: if=dosya:giriş dosyası of=dosya:Çıkış dosyası ibs=n:Giriş dosyasının blok boyu obs=n:Çıkış dosyasının blok boyu. bs=n:hem giriş hem de Çıkış dosyasının blok uzunluğu. cbs=n:Dönüşüm işleminde kullanılan ara belleğin boyutu. skip=n:Çıkış dosyası yaratılırken giriş dosyasından n bloğun atlanması sağlanır. seek=n:Kopyalama öncesinde Çıkış dosyasının başından itibaren n bloğu arar. count=n:sadece n giriş bloğunu kopyalar. conv=ascii:EBCDIC dosyayı ASCII dosyaya dönüştürür. conv=ebcdic:ASCII dosyayı EBCDIC dosyaya dönüştürür. conv=ibm:ASCII dosyayı EBCDIC dosyaya dönüştürür. conv=lcase:Büyük harfleri küçük harflere dönüştürür. conv=ucase:Küçük harfleri büyük harflere dönüştürür. conv=noeror:Hata durumunda Dönüşüm işlemini durdurmaz. sort (-seçenekler)(+pos1 (-pos2))(-o çıktı dosyası) (dosya. . ):Dosyaları
belirli kolonlarına göre Sıralamak, bazen de ayırmak için
kullanılır. Seçenekler: -c:Belirlenen Sıralama kurallarına uygun olup olmadığını denetler. -m:Sıralı dosyaları birleştırmek amacıyla kullanılır. -u:Birbirinin Aynı olan tekrarli satırları iptal ederek bir tanesinin göz
önüne alınmasını sağlar. -O çıktı:Sıralama işlemi sonunda yaratılan yeni dosyanın adını tanımlama
amacıyla bu seçenekler kullanılır. Eger belirtilmezse Çıkış ekrana
yapılır. -ybellek:Sıralama işlemi için gereken bellek miktarı. -y0 ile en az belle
kullanılacağı -y ile de en fazla bellek miktarı kullanılacağı
anlaşılır. -zn:n ile en büyük kayıt genişliği gösterilmektedir. -d:Sadece alfabetik karakterlere göre Sıralama işleminin yapılmasını sağlar. -f:Büyük ve küçük harf ayrımının yapılmamasına neden olur. -M:ay bilgisine göre Sıralama yapar. -n:Bir aritmatik değere göre Sıralar. -r:Sıralamayi ters yönde yapar. -tayıraç:Alan ayıracının tanımlanmasına olanak tanır. +pos1(-pos2):Sıralamaya temel oluşturacak anahtar alanının başlangıç ve
bitiş pozisyonlarıni belirler. uniq (seçenekler) (dosya):Bir dosya içinde birden
fazla satır Aynı içeriğe sahip olabilir. Alt alta tekrarli
Satırların görüntülenmesi veya görüntülenmemesi uniq komutu ile
denetlenebilir. Seçenekler: -u:Sadece dosya içinde tekrarlanmayan Satırların görüntülenmesini sağlar. -d:Sadece tekrar eden satırları elde etmek amacıyla kullanılır. -c:Tekrarli satırlar tek bir satır halinde görüntülenebilir. Ek olarak
Aynı satırdan kaç tane olduğunu her bir satırın sol tarafında yer
alır. -n:Ilk n alan boşluklarla birlikte gözardı edilir. +n:Işlem esnasinda ilk n karakterlerin gözardi edilmesi sağlanır. comm (seçenekler) dosya-1 dosya-2 :Sıralı iki dosyanın Aynı Satırlarının
secilmesi için kullanılır. -1:Sadece birinci dosyada yer alan satırları göz ardı eder ve ikinci
dosya Satırlarını görüntüler. -2:Sadece ikinci dosyada bulunan satırları görüntülemez ve birinci dosya
Satırlarını görüntüler. -3:Her iki dosyada yer alan Aynı satırların görüntülenmemesi sağlar. diff (seçenekler) dosya-1 dosya-2:Dosyalar
arasındaki farklılıkları ortaya koyarak, gerekiyorsa değişiklikleri
yapmak olasıdır. Seçenekler: -b:Takip eden boşlukların gözardı edilmesine ve diğer boşluk dizgileri
nin eşit biçimde karşılastırılmasına olanak sağlar. -e:a,
c ve d komutlarınin kullanılmasını sağlayan bir editör oluşturur.
Böylece iki dosya arasındaki farklılıkların ortadan kaldırılabilmesi
için ortam hazırlar. -f:Bir editör olanağı sağlar. Ama e
seçeneği kadar kullanışlı değil. -h:İki dosya arasındaki
farklılıkları hızlı biçimde görüntüler. bdiff dosya-1 dosya-2 (seçenekler):Karşılaştırılacak
dosya çok büyük ise bu komuttan yararlanılır. Aynı olan satırları
görüntülemez farklı satırları küçük parçalara ayirarak herbiri
üzerinde diff komutunu uygula Aksi belirtilmedikçe dosya 3500
satırlık parçalara ayrılır. Seçenekler: -n:Dosyanın kac satırlık parçalara ayrılacağını belirler. -s:Değişikligin kabul edilmemesinisağlar. diff3 (seçenekler) dosya-1 dosya-2 dosya-3:Uc dosya arasındaki farklılık
ları ortaya koymak ve duzelmetleri yapmak için kullanılır. tail (seçenekler) (dosya):Bir dosyanın sonundan
belirli sayıda satırı seçerek görüntülemek olasıdır. Satırlar veya
bloklar şeklinde olabilir. Seçenekler: +sayı:Dosyanın başından başlayarak görüntülenecek birim sayısı. -sayı:Dosyanın sonundan başlayarak görüntülenecek birim sayısı. l:Satırlara göre seçme işlemi. b:Bloklara göre seçme işlemi. c:Karakter sayısina göre seçme işlemi. f:Buyuyen bir dosyanın Satırlarını görüntüler. split (-n) (dosya(isim)):Bir dosyayı belirlenen sayıda ayrı dosyalara
bakmak amacıyla bu komut kullanılır. Csplit (seçenekler) dosya argumanlar. . :Dosyaları
bazı argumanlara göre parçalara ayirabilir. n+1 kesime ayırır. -s:Csplit komutu yaratılan her dosya için karakter sayısını görüntüler.
-s yazılırsa bu işlemi yapmaz. -k:Csplit kullanırken bir hata ortaya çıktığında yaratılan dosyalar
silinir. -k bu durumu engeller. -f oneki:xx00, xx01, . . . xxn biçimindeki isimler yerine istenilen
öneklerin verilmesi amacıyla -f seçeneği kullanılır. Arguman: /ifade/:Bu ifadelerin ana dosya içinde yer aldığı konum bulunarak bu
konumdan önceki tüm satırlar xx00, kalan kısımlar ise xx01 dosyası
içine yerleştirilir. %ifade%:Yukarıdaki gibi işlem görür. Ama bu konuma kadar olan birinci
bölüm için yeni bir dosya yaratılmaz. satır-no:Ana dosyanın belirlenen satır numarasına kadar olan kesim
alınır. cut seçenekler (dosya. . ):Bir dosya içindeki
Satırların içerdiği alanları keserek belirli bir yere kopyalamak. Seçenekler: -cliste:Karakter konumlarını belirler. -fliste:Özel bir ayıraç ile ayrılan alanları tanımlamak amacıyla
kullanılır. -dayıraç:Ayraçları tanımlamak üzere kullanılır. -s:-f seçeneğinin kullanıldığı durumlarda ayraca sahip olmayan satırların
atlanmasını sağlar. paste seçenekler dosya-1 dosya-2:Aynı bir dosyanın
veya başka dosyalarda belirli satırları birleştirerek bir satır elde
etmek için kullanılır. Seçenekler: -dkarakter:Iki dosyanın karşılıklı Satırlarını araya belirlenen karakter
yerleştirmek suretiyle birleştirilir. -s:Dosya içindeki satırları yan yana birleştirir. -:Dosya ismi yerine kullanılarak Satırların ekrandan girilmesini sağlar. join (seçenekler) dosya-1 dosya-2:Iki ayrı Sıralı
dosyanın ilişkili kayıtlarını bir satır üzerinde birleştirmek
amacıyla kullanılır. Seçenekler: -an:Normal Çıkışa ilave olarak n numaralı dosya içindeki eşleşmeyen
satırlarda görüntü üzerinde yer alır. n 1 veya 2 olabilir. dizgi:Boş çıktı alanlarına tanımlanan dizginin yerleştirilmesini sağlar. -jn m:n numaralı dosyanın m ninci alani üzerinde birleştirme yapılır. -o n. m:n numaralı dosyanın m alanini birleştırir. -tayıraç:Alan ayıracının tanımlanmasını sağlar. tr (seçenekler) (dizgi-1 (dizgi-2)):Giriş
bilgilerinin içerdigi karakterleri başka karakterlerle değiştirmek
veya silerek Çıkış elde etmek amacı ile kullanılır. Seçenekler: -c:Birinci dizginin içerdigi karakterler dışında kalan tüm karakterleri,
ikinci dizgide belirtildigi gibi değiştirir. -d:Birinci dizgi içinde belirtilen tüm giriş karakterlerini siler. -s:Tekrarli karakterleri tek karaktere dönüştürür. wc (seçenekler)(dosya. . ):Bir dosyanın kaç
satırdan oluştuğunu gösterir. Bunun yanında Dosyanın içerdigi
karakter veya kelime sayıları öğrenilir. Seçenekler: -l:Satırları saymak amacı ile bu seçenek kullanılır. -w:Kelimeleri saymak için kullanılır. -c:Karakterleri saymak için kullanılır. od (seçenekler) (dosya):Bir dosyanın içeriği
sekizlik duzende görüntülenmek istenebilir. Özellikle grafik
özellikli olamyan görünmez karakterler dosya içindeki yerlerini
belirlemek açısından kullanılır. Seçenekler: -b:Herbir baytı sekizlik düzende gösterir. -c:Her bir baytı ASCII karakterlerle görüntüler. Bu arada görünmez
karakterler özel biçimde yer alır. Bu biçimler şunlardır.
. /(bunun tersi)0 null /b geri boşluk /f
sayfa başı /n yeni satır /r return /ttab -d:Herbir kelime desimal olarak simgelenir. -o:Her kelime sekizlik duzende görüntülenir. -x:Herbir kelime onaltilik karakterler biçiminde simgelenir. -s:16 bit kelimeleri işaretli desimal karakterler biçiminde yorumlar. lp (seçenekler) dosyalar:Basılabilir dosyaların yazıcıya göndermek.
Burada dosya hemen yazdırılmayarak spool a atılacaktır. Seçenekler: -c:Lp komutu kullanıldiginda yazdırılacak dosyanın bir kopyasının
oluşturulması isteniyorsa -c seçeneği kullanılır. Bu seçenek
kullanılmadığında kopyalama işlemi yerine link işlemi
gerçekleştirilir. -dyazıcı:Yazma işleminin yapılacağı yazıcının veya yazıcılar sınıfının
belirlenmesi amacıyla bu seçenek tercih edilir. -m:Dosyaların yazıcıdan bastırılması ardından mesaj gönderilmesine olanak
sağlar. -nsayı:Yazdırılacak dosyanın kopya sayısını saptamak üzere bu seçenekten
yararlanılır. kullanılmassa 1 olduğu varsayılır. -s:lp den "request id is. . "gibi mesajların atılmasını sağlar. -tbaşlık:Yazıcıdan alınan Çıkışa bir başlığın yazdırılması isteniyorsa bu
seçenek kullanılır. lpstat (seçenekler):Yazıcıdan alınmak üzere gönderilen dökümlerin
durumunu öğrenmek üzere bu komut kullanılır. Seçenekler: -a(liste):Listede belirtilen yazıcılara gönderilen istekler hakkında
bilgi verir. -c(liste):Yazıcı sınıfları ve onların üyelerini görüntüler. -d:sistemin kabul ettiği yazıcıyı görüntüler. -o(liste):Yazdırılmak üzere gönderilen dökümleri görüntüler. Liste yazıcı
isimlerini sinifları ve istekleri kapsar. -r:Lp istek tablosunun durumunu görüntüler. -s:Sistemin kabul ettığı yazıcınin ismi ver herbir yazıcınin sahip olduğu
özel dosya isimlerini görüntüler. -t:Tüm durum raporunu görüntüler. -u(liste):Liste içinde belirtilen Kullanıcılara ilişkin durum raporunu
görüntüler. cancel (liste numarası) (yazıcılar):Lp komutuyla yazdırılmak üzere spool
a gönderilen basım istekleri, gerektiğinde daha bastırılmadan iptal
edilebilir. Hangi listelerin spoolda beklediğini lpstat
komutu ile öğrenebiliyorduk. disable (seçenekler) yazıcılar:Bir yazıcıyı veya bir grup yazıcıyı devre
dışı bırakmak olasıdır. Bu takdirde yazım istekleri yerine
getirilmeyecektir. Seçenekler: -c:Şu anda yazıcıdan basılmakta olan istekleri iptal etmek üzere kullan. -r(nedeni#):Yazıcınin neden iptal edildigini kaydetmeye yaramaktadır. enable yazıcılar:Yazıcıyi aktif hale getirmek ps (seçenekler):İşlemlerin durumları hakkında bilgi edinmek için
kullanılır. Aktif işlemler hakkında çeşitli bilgiler verir. Seçenekler: -e:Tüm işlemlerle ilgili bilgilerin görüntülenmesini sağlar. -d:Grup liderleri hariç tüm işlemler hakkında bilgi verir. -a:Grup liderleri ve terminallerle ilişkisi olanlar dışında kalan tüm
işlemler hakkında bilgi verir. -f:Tam listenin üretilmesine olanak tanır. -l:Ayrıntılı listeyi görüntüler. -c dosya:/dev/swap in bulunduğu yerde swapdev dosyasını kullanır. -t liste:Liste içinde yer verilen terminallerden yürütülen işlemler
hakkında özel bilgi sağlar. -p liste :Listede ID numaraları tanımlanan işlemlere ilişkin özel
bilgileri görüntüler. -u liste:Belirlenen Kullanıcılarla ilişkili işlemlere ait özet bilgi. -g liste:Grup liderlerinin ilişkili olduğu işlemler hakkında o bilgi. kill (-sinyal) PID. . :Çalışmakta olan bir işlemi kesmekte kullanılır.
PID numaraları ps komutu ile görünur. -9 işlemi öldürür. nice (-sayı) komut (argumanlar):Kullanıcıların kendi yarattıkları
işlemlerin önceliklerini düşürebilirler. Kullanıcı işlemlerin
önceliğini yükseltemez. Bu olanak sadece sistem yöneticisine
tanınmıştır. Sayı 19 dan fazla olamaz. Bu olay işlem başlamadan
yapılmadır. date:Günün tarihi ve saatini gösterir. cal ((ay) yıl):Belirli bir aya veya yıla ait takvimi elde etmek için
kullanılır. cal komutu direk kullanıldığında bulunduğun ayı ve yılı
gösterir cal yıl :İstenen yılın bütün aylarını gösterir. calendar:Kullanıcıya o gün yapmayı planladığı işleri hatırlatmaktadır. Bu
komut Kullanıcının kendi dizininde yer alan calendar isimli dosyayı
okur. Bu dosyaya hatırlatılacak işerle ilgili zaman ve açıklamaları
içeren bilgiler girilmelidir. . profile dosyasının içine bu komut
konur. bc:Hesap makınası. Bazı fonksiyonlar tanımlanabildiği gibi istenirse -l
seçeneği kullanılmak suretiyle matematik kitaplık fonkisyonlarına
ulaşılabilir. Bu sayede , trigonometri, logaritma ve özel
fonksiyonlar doğrudan doğruya kullanılabilir. mail
(seçenekler) Kullanıcı : mail gönderme. mail yazımı bittikten
sonra . işareti konur ve return basılır. Seçenekler: -e:Mesajin ekranda görüntülenmemesini sağlar. -p:Ekranın en alt Satırında ? işareti görüntülenmez. msg ler arka arkaya
akıp gider. -q:Kesme işleminin yapılabilmesine olanak sağlar. -r:Mesajin ilk giren ilk çıkar ilkesine göre görüntülenmesini sağlar. -f dosya:Mesajların belirtilen dosya içine kayıt edilmesini sağlar. mail Kullanıcı Kullanıcı Kullanıcı . . :Bir den fazla kişi ye Aynı mail i
bu şekilde gönderebiliriz. mail Kullanıcı at node:Uzak yere mail göndermek. mail :Gelen mailleri görebiliriz. Ve içinden şu komutları yazabiliriz. Komutlar: +:Msg ları ileri doğru aramak amacıyala kullanılır. - geri doğru
görüntülemek amacıyla kullanılır. d:Belirtilen msg nin silinmesi p:msg yeniden görüntülenmesini sağlar. q:Silinmemis msg lerin mailfile dosyası içine geri yükleyerek mail
komutunun kullanımına son verir. x:Mesaji değiştirmeden Çıkışa son verir. *:komutların bir özetini görüntüler. s(dosya):msg nin belirlenen dosya içine kaydedilmesini sağlar. w(dosya):msg leri belirtilen dosyanın içine başlıklar dahil olmamak üzere
saklar. m(Kullanıcı):msg nin belirtilen Kullanıcıya gönderilmesini sağlar. mailx:Msglerin elektronik olarak gönderilmesi ve alınması için ortam
sağlayan bir yazılımdir. Mailx komutu aşağıdaki olanakları sağlar. Komutlar:Msg okunurken saklama, silme ve msgleri yanıtlama olanağı sağlar. Tilde Komutları:Msglerin gönderilmesi asamasında, çoğunlukla
düzeltmeler olanak sağlamak amacıyla tilde komut¦arından
yararlanılabilir. Cevre değişkenler:Mailx msg leri biçimlendirmeye yarayan birçok çevresel
değişken sunmaktadır. Gelen msgler mailbox isimli standart bir
dosya içinde saklanır. msgler okunduğunda, saklanması amacıyla
ikinci bir dosya daha kullanır. İkinci dosya mbox dir. mailx (seçenekler) (isim. . ): Seçenekler: -e:Msgnin varlığını kontrol etmek için kullanılır. -fkutuk:Msglerin okunacağı dosyanın adını belirler. Eğer tanımlanmazsa
MBOX olarak kabul edelir. -H:Sadece başlıkların özet halinde görüntülenmesini sağlar. -i:Kesilmeleri göz ardı eder. -n:mailx. rc de ki tanımların göz önünen alınmamasını sağlar. -N:İlk özel başlıkların bastırılmamasını sağlar. -r adres:Adresleri network dağıtım yazılımına geçirir. Tüm tilde
komutlarının iptal edilmesini sağlar. -u Kullanıcı:Belirtilen Kullanıcının msg dosyasını okur. write Kullanıcı (terminaltanımı):Msg nin iletildiğinde anında ekranda
olmasını sağlar. mesg n:Kendine gelen msgların iletilmemesini sağlar. news (seçenekler) (maddeler):Günlük olaylardan haberdar olmak için. mesg (n) :Kullanıcının msg sini kapatması. mesg (y): Kullanıcının msg sini açması. DÖKÜMAN HAZIRLAMA: nroff (seçenekler) (dosyalar):Dökümanların istenilen biçimde hazırlanması
amacıyla kullanılır. Her seyden önce dökümanların kaydedildigi bir
dosyanın yaratılması gerekir. Seçenekler: -oliste:Sadece liste içinde belirtilen sayfaların dökülmesini sağlar. -n:Dökümanın başlığında n. sayfaya kadar n- ise n. sayfadan dökümanın
sonuna kadar olan tüm sayfaların görüntülenmesi. -nr:Sayfa numaralarının r den başlamasını sağlar. -sn:Her n. sayfada döküm işleminin durdurulmasını sağlar. Bu sayede kağıt
yerleştirme veya değiştirme işlemleri yapılabilecektir. -rcn:c yazmaçınin(register) n e atanmasını sağlar. -i:Dosya boşaltıldıktan sonra standart girişten okuma yapar. -q:rd istekleri için esanli giriş-Çıkış modunu çağırır. -Tterminal:Belirlenen terminalden Çıkışın alınmasını sağlar. -w:Yazıcı mesgul ise beklenmesini sağlayacaktır. -b:Yazıcı mesgul ise rapor eder. -z:Sadece . tm tarafından ortaya çıkarılan msg leri basar. -a:Kelimeler arasında eşit boşluklar bırakılmasını ve Satırların
ayarlanmasını sağlar. Nroff ile birlikte kullanılan alt komutlar: Satır atlatma:Metin arasında istenilen yerlerde boş bir satır
atlatılabilir. (.sp n) komutu kullanılır. Metni ortalama:Metindeki ifadeleri ister bir kelime olsun isterse cümle
olsun sayfa üzerinde otomatik olarak ortalanabilir. (.ce n) ile. Soldan boşluk bırakmak:Metin içinde bazı satırların solunda boşluk
bırakmak gerekebilir. Özellikle yeni paragraf boşlukları için tercih
edilebilir (. ti n) komutu yardımı ile olur. Satırların altını cizmek:Bir Satırın içerdiği tüm kelimelerin alti
çizdirilebilir. (. ul n) kullanılır. Istenirse bir kelime veya bir
kelime grubu nun alti cizilebilir. Altı çizilecek kelimenin ayrı bir
satıra kaydedilmesi ve (. ul) komutunu kullanmak gerek. Satır genişliğinin belirlenmesi:(ll. ni) komutu aracılığıyla olmaktadır.
ni satır genişliğini inch olarak belirtmektedir. Sayfa genişliği:Sayfa boyunun 66 satır olduğu kabul edilir. (.pl n)
komutu ile değiştirilebilir. n ile sayfanın boyu gösterilmektedir. Satır boşlukları:Her satır arasında otomatik olarak bir boş satır olur.
İstenildiği kadar boşluk yaratmak için (.ls n)komutu kullanılır. Satır ayarlamaları:Metin içindeki ifadelerin satırı dolduracak biçimde
yerleşmesi isteniyorsa(.fi) komutu kullanılır. Bu işlemin
yapılmaması isteniyorsa(.nf) komutu kullanılır. Dosya olduğu gibi
döktürülmesi amaçlanıyorsa (.fi) ve(.nf) komutları birlikte
kullanılır. Sol taraftaki boşluklar:Bastırılacak metnin sol tarafında istenildigi
kadar boş yer bırakılabilir. (.po n)komutu kullanılır. Sağ tarafa yanaştırmak:(.na) komutu kullanılır. Eski hale döndürmek için
(.ad) komutu kullanılır. Yazdırma işlemi: norff dosyaismi (dik cizgi)page nroff dosyaismi(dik
cizgi)lpr -ms makroları: standart pragraflar:Birinci satır diğerlerine nazaran biraz daha içerden
başlamaktadır. Bunu sağlamak için (.PP) kullanılır. Soldan boşluga sahip paragraflar:(.lp) komutu kullanılır. Sol vesağdan boşluga sahip paragraflar:(.QP) komutu kullanılır. Ters standart paragraflar:(. PP)komutu ile standart paragraflar elde
edilebiliyordu. bunun tam tersi (.XP) komutudur. Sıradan başlıklar:Metin içindeki bazı bölümler basit başlıklar olarak
tanımlanabilir. Bunu sağlamak için (.SH) Numaralı başlıklar:(.NH)komutu kullanılır. Sayfa kontrolu: yeni sayfaların başlangıci:Metnin herhangi bir yerinden itibaren kalan
kısımlarını yeni bir sayfadan başlatabiliriz. (.bp) komutu
kullanılır. Sayfa genişliğinin ayarlanması: (.pl ni) komutu ile olur. Başlık ve dipnot boşluklarınin değiştirilmesi:(.nr HM ni) (.nr FM ni) Başlık ve dipnotların yazdırılması: . ds LH:Başlıkları sola dayalı yazar. . ds CH:Başlığın ortalanmasını sağlar. . ds RH %:Başlığın sağa yanaştırılmasını sağlar. %ile sayfa numarasının
yazma pozisyonu gösterir. . ds LF:Dipnot ifadesini sola dayalı yazar. . ds CF:Dipnotu ortalar. . ds RS:Dipnotusağa yanastırir. Dökümanların kapakları ve dizin bölümlerinin
hazırlanması: Kapak sayfasının tanıtımı:(.RP)komtu kullanılır. Başlık:(.TL)komutu kullanılır. Yazar isimleri:Eger birden fazla yazar ismi varsa (.AU) komutu
kullanılır. Yazarların çalıştikları kurumlar:(.AI) komutu kullanılır. Döküman özeti:(.AB)komutu kullanılır. (.AE)özetin sonunu belirler. Icindekiler tablosu:-ms komutları tercih edilir. . XS n:Tablonun ilk Satırını tanımlar. n belirtilen konunun başladığı
satırı belirler. . XA n:Birinci satır dışında kalan diğer tüm konular ve sayfa
numaralarını tanımlar. . XA n m :Satırın belirli kolonlardan başlaması isteniyorsa, sol taraftan
boşluk bırakılacaksa bu tanım yapılır. . XE:Tablonun sona erdigini belirlemek üzere kullanılır. . PX:Bu komut nroff a dökümanın bu bölümünün içindekiler tablosu olduğunu
tanıtır. Mektupların biçimlendırılmesi: . rd:Mektupların bazı bölümlerinin standart giriş ortamından
tanıtılmasını sağlar. . nx liste:Nroff komutunun biçimlendirme işlemine başlamasına neden olur.
Mektupların gönderileceği tüm adreslerin okutulması ve herbiri için
metnin düzenlenmesi sağlanır. . ex:Nroff dan Çıkışı sağlar. Listeyi içeren dosyanın sonunda yer aldığı
takdirde, döngünün kesilmesini sağlar. Tabloların biçimlendirilmesi:tbl komutunundan yararlanılır. . TS:Tablo tanımlarının metin içinde nerden başladığıni belirtir. . TE:Tablo tanımlarının bitiş noktasını belirten komuttur. tab(+) bu
işaret kolonların birbirinden ayrılmasını sağlar. c:Tablo elamanının ortalanarak yazdırılır. r:Belirtilen tablo elamanlarının sağa dayalı olarak yazdırılır. l:Sola dayalı yazımı sağlar. n. :Ondalık noktanın yerleştirilmesi amacıyla kullanılır. Kabuk Proğramları: BOURNE kabuğunda
çalışırken C kabuğuna geçme: csh %_ komutunu bu
şekilde kullanırız. C kabuğunun komutu kabul işareti % olarak
değişmiştir.
Sınırlandırılmış kabuktanımı rsh komutu ile yapılabilir. Bu durumda
kullanıcı UNIX komutlarını kullanma açısından oldukça
sınırlandırılmış olur. Sınırlandırılmış kabukta dizinlerin
değiştirilmesi, PATH değişkeninin yeniden belirlenmesi, tam
yol tanımları ve > ile > > yonlendirme işlemleri kısıtlanmıştır.
Kabuk proğramlarınin yaratılması ve çalıştırılması:
Kabuk proğramlarını vi editöru ile yazabiliriz. Proğram yazıldıktan
sonra çalıştırmak için iki yoldan biri tercih edilebilir. Birincisi
sh kabuk-proğramı(parametreler) biçiminde. Diğer yol ise bu dosyayı
çalıştırılabilir dosya haline dönüştürmektir. Bir dosyayı
çalıştırılabilir hal getirmek için chmod komutu ile izinlerini
değiştirmek gerekiyordu. chmod a+x kabuk-dosyası komutu ile bu
olanağı sağlayacaktır. Örnek:Sistemde Kullanıcıların sayısını belirlemek üzere,
$who(dik cizgi)wc -l komutu kullanılıyordu. Komutları bir kabuk
dosyası içine atarak bu dosyaya yeni bir komut gibi çalıştırmak
olasıdır. vi editörune $ vi say biçiminde girilerek Yukarıdaki
komutlar kaydedilir. Çıktıktan sonra $sh say ile dosya çalıştırılır.
Bir diğer yol chmod a+x say ile çalışabilir dosya elde edilir.
Çalışmak için doğrudan doğruya dosyanın adını yazmak yeterlidir.
$say
Kısa kabuk dosyalarıni ilk kez yaratmak için vi yerine cat komutu da
kullanılabilir. $cat > say komutu bu şekilde yazıldıktan sonra
return tuşuna basılarak bir alt satıra geçilir. Komutlar bu satırdan
itibaren kaydedilir. İşlem tamamlandığında ctrl+d tuşlarına basılır.
$cat > say Who(dik cizgi)wc -l ctrl-d $ Açıklama satırları: Bu satırlar # işareti
ile başlamak zorundadır. Açıklama satırları program içine
aşamalarını veya gerekli açıklamaları yerleştirmek ve belgeleme
amacıyla kullanılır. Açıklama satırları proğram çalışırken herhangi
bir işlem görmez.
z. Açıklamalar # işareti ile başlamak koşulu ile proğramın herhangi
bir yerine yerleştirilebilir. Aşağıdaki proğramda yer alan ilk
iki satır işlem görmeyecektir. $cat yoket #yoket proğramı
#Bu proğram bazı dosyaların silinmesini sağlar
rm/usr/acct/muhasebe/geçici* rm/usr/acct/personel/geçici* $ Özel kabuk komutları: exec:Kabuk proğramları içinde yeni bir işlem yaratmaksızın komut
çalıştırılabilir. exec (argumanlar. . . ) biçiminde tanımlanır. newgrp:Gruptanımıni değiştirmek üzere newgrp komutu kullanılır. newgrp
(-) (grup) biçiminde kullanılır. Eger - seçeneği kullanılırsa grup
başlangıçtaki haline dönüşür. set:En basit sekliyle yani herhangi bir seçenek ile birlikte
kullanılmadığı takdirde çevre değişkenlerini topluca görüntülemek
amacıyla tercih edilir. Seçenekleri şunlardır: -a:Export için değiştirilecek yada yaratılacak değişkenleri işaretler. -f:Dosya adı türetimine son verir. -v:Kabuk tarafından okunmakta olan Satırların görüntülenmesini sağlar. -x:Komutların ve onların çalıştırılan argumanlarını görüntüler. unset:Mevcut tüm cevre değişkenleri yok etmek amacıyla yararlanılır. ulimit:Herhangi bir seçenek kullanılmadiginda veya -f seçeneği tercih
edildiğinde kabuk ve onun yavru işlemi tarafından yaratılan
dosyaların boyutlarına bir sınırlama getirmek üzere kullanılır.
ulimit (-f) (n) break:Kabuk proğramlarında kullanılan for, until veya while gibi
komutların oluşturduğu döngülerden kurtulmak gerektiğinde bu komut
kullanılır. continue:Break komutunun tersi continue ile gerçekleştirilir. echo:Belirtilen ifadeleri görüntülemek üzere echo komutunundan
yararlanılır. echo (argumanlar) biçiminde tanımlanır.
Aşağıdakiler kullanılabilir. /(tersi)b geri boşluk /(tersi)c yeni
satıra başlamadan yazamaya devam eder. /(tersi)f yeni satır
/(tersi)r return tusu /(tersi)t tab /(tersi) ters slash
/n(tersi)n sıfırla başlaması gereken 1, 2 veya 3 haneli ASCII
kodların 8 bit karakteri. /(tersi)v dikey tab exit:Kabuk proğramının herhangi bir yerinde proğramlardan çıkılması
isteniyorsa exit komutundan yararlanılabilir. exit (n) biçiminde
tanımlanır. Kabuk proğramına Return kodunun geçirilmesi
amacıylada kullanılabilir. Exit komutu bir kabuk proğramında doğru
çalıştığı zaman 0 yanlış çalıştığı zaman sıfırdan farklı bir sayı
üretmesine neden olur. export:Bir komut yorumlayıcısından bir başkasına geçildiğinde,
değişkenlerin değerlerinin de bu yorumlayıcıya aktarılması
isteniyorsa export komutunudan yararlanmak gerekiyor. read:Kabuk proğramlarında yer alan değişkenlere proğram dışından ve
klavye yardımıyla bilgi atanmasını sağlamak üzere kullanılır. readonly:Bir değişken okunduktan sonra artık yeni bir değer almaz. Sadece
okunmak üzere cagrilabilir. readonly değişken. . biçiminde
kullanılır. return:Bir fonsiyonun belirlenen bir return koduyla çıkmasına neden olur
return (n) biçiminde kullanılır. n arzu edilen bir return kodudur.
Eğer belirtilmez se en son çalıştırılan komutun return durumunu
görüntülenir. shift:Konumsal parametreler bilindigi gibi $0 ile $9 arasında 10 adet
idi. Bu komutu kullanarak ilk parametre gözardı edilerek
numaralandırma yeniden yapılır. Böylece parametre sayısı bir artmış
olur. test:Bir ifadenin mantıksal değerini alacağı doğru veya yanlış
durumlarına göre özellikle döngü komutlarını kontrol etmek üzere
kullanılır. Test komutu ile birlikte koşulları belirtmek üzere
kullanılabilecek argumanların bazıları aşağıda yer almaktadır. -r dosya:Belirlenen dosya mevcut ise ve Kullanıcı tarafından okunabilir
durumda ise doğru. -w dosya:Dosya mevcut ise ve Kullanıcı tarafından yazılabilir özelliklere
sahip ise doğru -x dosya:Dosya mevcut ise ve çalıştırılabilir durumda ise dosgru. -s dosya:Dosya mevcut ve ici dolu ise doğru. -d dosya:Eger dosya bir dizin ise doğru. -f dosya:Mevcut dosya sıradan bir dosya ise doğru. -p dosya:Dosya mevcut ise ve bir pipe(fifo) dosyası ise doğru. -z dizgi:Dizginin uzunluğu sıfır ise doğru. dizgi:Sozkonusu
dizginin uzunluğu sıfırdan farklı ise doğru. d1=d2:d1
dizgisi ile d2 dizgisi birbirine özdeş ise doğru d1|=d2 Iki dizgi
birbirine özdeş değilse doğru d1:Eger d1 dizgisi boş değilse doğru n1 -eq n2:n1 ve n2
tamsayıları cebrik olarak birbirine eşit ise doğru. times:Kabuk
proğramından çalıştırılan işlemlerin sistem zamanlarını görüntüler.
Doğrudan doğruya times olarak kullanılabilir. trap:Bir kabuk proğramındaki kesilmeleri denetim altına almak amacıyla
trap komutu kullanılır. Trap arguman sinyal biçiminde tanımlanır.
UNIX de çalıştırılan bir program uygun olmayan durumlarla
karşılaşıldığında bunu sinyallar yardımıyla bildirir. Trap komutu bu
sinyalleri yakalayarak proğramın denetlenmesine olanak tanır.
Sinyallerin bazıları aşağıda yer almaktadır. 01 Askı 02
Kesilmek 03 Çıkış 04 Uygunsuz talimat 09 Öldür 10
Tasit(bus) hatasi 12 Sistem çağrısı için uygunsuz arguman 14
alarm saati 15 Yazılım kesilme sinyalı 16 Kullanıcı tanımlı
sinyal -1 17 Kullanıcı tanımlı sinyal -2 18 Yavru işlemin
ölmesi 19 Elektirk kesilmesi. wait:Kabuk proğramınin n numaralı yavru işleminin kesilmesine kadar
bekletmek amacıyla kullanılabilir. wait (n) biçiminde tanımlanır. expr:Kabuk proğramları içinde aritmetik işlemleri yapmak olasıdır.
Hesaplama komutu olan expr ile aşağıdaki aritmetik işleçler
tanımlanabilir. + Toplama - Çıkarma bk cgi-bin ch01. txt ch02.
txt dene dene~ frm. html index. html komutlar. html komutlar. txt
nukleer pbl pbl. cgi pbl. cgi~ pbld. cgi pblf pblf. cgi pbl~
phyveri. idx prepara. html printenv simin test-cgi test. cgi Carpma
/ Bolme % Kalan Kabuk proğramlarında kullanılan her aritmetik
işlecin sağında ve solunda bir boş karakterin bulunması gerekir. Koşullu ifadeler-if komutu:Kabuk proğramları içindeki komutlar istenirse
belirli koşulların gercekleşmesi durumunda çalıştırılabilir. Bu
denetimi sağlamak üzere if komutu kullanılabilir. If komutu If
koşul then komut-1 else komut-2 fi biçiminde
tanımlanır. If komutu tek başına kullanılmaz. Bu komutla beraber
then else ve fi gibi gibi sozcuklerde kullanılır. Eger koşul
doğru ise komut-1 i değil ise komut-2 yi çalıştıracaktır. If komutu
içinde başka if komutu da kullanılır. if . . . then . . .
else if . . . then . . . else if . . . . . .
fi fi fi Yukarıdaki ifadeyi şu şekide de yazabilir. if
. . . then . . . elif . . . then . . . elif. .
. . . . fi If komutu içinde yer alan koşul ifadeleri
karşılaştırmaları yapmak amacıyla bazı isleçler içerebilir.
İsleç Anlamı -eq Eşit -ge Büyük ve eşit ( > = ) -gt
Büyük ( > ) -le Eşit veya küçük ( < = ) -lt Küçük ( < )
Eşit değil ( | = )-a ve -o veya For Döngüsu:Bir liste içinde yer alan değerlerin herbiri için belirlenen
komutları ardarda çalıştırmak üzere for komutunda yaralanılır. For
komutu ile birlikte in do done gibi anahtar kelimeler kullanılır.
for değişken in liste do komutlar. . . done
biçiminde kullanılır. For komutunun hemen ardında yer alan değişken
liste de Sırayla aranır ve herbiri için do sözcüğünden sonra gelen
komutlar çalıştırılır. Değişken listesinin kullanılması her
zaman gerekmeyebilir. in anahtar kelimesiyle birlikte bir liste
tanımlanmadığı takdirde for komutunun hemen ardından gelen değişken
ardışık sayılar türetir. Bu olanak sayesinde konusal parametrelerin
kullanılması sağlanmış olur. While döngüsu:Bo komutun oluşturduğu döngüden son komutun durumuna göre
çıkılabilir. while komutlar do komutlar done while
komutunu takip eden komutun Çıkış kodu while tarafından test edilir
Çıkış kodu sıfır değerini aldiginda do-done arasındaki komutlar
çalıştırılır. Aksi takdirde döngüye son verir. Until Döngüsu:Döngüye son verme işlemi bir koşula bağlanmak isteniyorsa
until komutu tercih edilir. until komut do komutlar
done
biçiminde tanımlanır. Koşullu yapi-case komutu Kabuk
proğramları içinde belirli seçeneklere göre dallanmalara gidilecek
ise case komutundan yararlanılabilir. case değişken in
seçenek 1) komut satırı 1 komut satırı 2 . . . son
komut satırı ;; seçenek 2) komut satırı 1 komut satırı 2
. . . son komut satırı ;; . .
. *) komut satırı 1 komut satırı 2 . . . son komut
satırı ;; esac biçiminde kullanılır. Her seçeneğin son
komutu ardından ;; işareti gelmelidir. Belirlenen seçenekler
dışındakiler *) ile tanımlanmıştır. uuname (seçenekler):Ana sistemin ismini öğrenmek üzere bu komut
kullanılır
. Bu komut ile sisteme tanıtılmış karşı sistemlerin listesinide elde
etmek olasıdır. Eger seçenek kullanılmazsa sisteme tanıtılmış ve
uucp komutuyla birlikte kullanılabilecek tüm sistem isimlerini
listeler. Seçenekler: -c:Cu komutuyla birlikte kullanılabilecek sistemlerin tümünü listelemek
amacıyla bu seçenek kullanılır. -l:Ana sistemin ismini görüntüler.
Dosyaların Karşı Sisteme Kopyalanması-uucp Komutu: uucp (seçenekler) kaynak-dosyalar hedef-dosyalar : İki bilgisayar
arasında dosya transferi yanısıra karşı sistemde belirli bir komutun
veya proğramın çalıştırılabilmesi ve bu sistemlere istenildi ginde
mesaj gönderilebilmesini sağlar. UUCP proğramları toplu işem
biçiminde ve geri planda çalışırlar. Komutlar yazılır yazılmaz hemen
işlem görmeyerek spool dizini içine yerleştirilir daha sonra sırası
gel dikçe işlem görmeye başlar. Her kullanıldığında bir iş numarası
türetir. Daha sonra uustat komutuyla işlemlerin izlenmesi amacıyla
kullanılabilir uucp (seçenekler) kaynak-dosyalar hedef-dosyalar
Kaynak dosyalar ana sistemden karşı sisteme hedef dosyalar biçiminde
ta sınacak dosyalardır. Eger kopyalanacak dosya uucp komutunun
kullanıldığı dizin içinde ise yol tanımını belirtmeye gerek yoktur.
Yoksa tam yol tanımının verilmesi gerekiyor. Hedef dosya
tanımları aşağıda belirtilen biçimlerden birine uymalıdır.
sistem-adi|yol-tanımı sistem-adi| Kullanıcı-adi(/dizin/dosya-adi)
sistem-adi|/Kullanıcı-adi(/dizin/dosya_adi) Eğer birden fazla
sistem ile ilgileniliyorsa bu kez sistem_adi|sistem-adi|. . .
|sistem-adi|yol-tanımı tanımları yapılabilir.
Seçenekler: -d:Kopyalama işlemi esnasında gerekli tüm dizinleri yaratır. -f:Ara dizinlerin yaratılmasına izin vermez. -c: Ana sistemdeki dosyayı karşı sisteme kopyalama esnasında spool
dizinine atılmamasını sağlar. -C:Kopyalanacak dosyaların transfer edilmek üzere bir kopyasını
oluşturarak spool dizinine atılmasını sağlar. -mdosya:Kopyalama işlemi tamamlandığında, belirtilen dosya içine işlemin
durumunu belirten bir mesajin kaydedilmesini sağlar. Eğer dosya ismi
belirtilmezse msg Kullanıcının mbox dosyasına kaydedilir. -nuser:Karşı sistem üzerindeki Kullanıcıya bilgi verir. -esistem:Karşı sistemde çalışmak üzere uucp komutu gönderir. Bu seçenek
karşı sistem /usr/lib/uucp/uuxqt tarafından çalıştırılacak uucp
komutlarına izin veriyorsa basarili olabilir. -r:Kopyalama işlemini spool daki iş kuyruğuna atar, fakat
yapılmamasını sağlar. Bu seçenek kullanılmadığı takdirde uucp komutu
her kullanıldığında dosya transfer işlemi başlatır. -j:Yapılan işlemin iş tanımlarını ekrana listeler. uustat komutu ile
durum araştırmasında veya sona eren bir işlemin bulunmasında
kullanılır.
uucp Bilgi Dosyalarıni görüntülemek-uulog komutu:
Uucp komutunun çalışması sonuçunda yapılan işlemler hakkında
/usr/spool/uucp/LOGFILE dosyası içine bilgiler kaydedilir. Bu
bilgilere ulaşabilmek amacıyla uulog komutundan yararlanılır.
uulog (seçenekler) Seçenekler: -ssistem:Belirli bir
karşı sistem hakkında bazı bilgilerin görüntülenmesini sağlar.
Sistem adı verilmezse tüm karşı sistemler hakkında bilgi verir.
-uKullanıcı:Ana sistemde belirli bir Kullanıcının veri transferi
konusun da yaptığı çalışmalar hakkında bilgi sağlar. Kullanıcı adı
belirtilmezse tüm Kullanıcılara ilişkin bilgiler görüntülenir.
Durum raporlarınin elde edilmesi-uustat komutu
uustat (seçenekler) Uucp komutunun kullanılması ardından
gerektığinde işlemin durumunu görüntülemek veya kullanılan komutları
iptal etmek üzere uustat kullanılır. Seçenekler: -jis-no:numarası belirlenen uucp işlemiyle ilgili bilgi sağlar. -kis-no:Belirtilen işin iptal edilmesine neden olur. İptal edilmek
istenilen işlem o Kullanıcıya ait olmalıdır. Başka Kullanıcının
yarattığı bir uucp işlemini ancak kendisi iptal edebilir. Sistem
yöneticisi tüm işlemleri kesmek yetkisine sahiptir. -csaat:Belirlenen saatten önce yaratılan işlemleri silmek amacıyla
kullanılır. uucp Kullanıcı ve sistem yönetici tarafından kullanılır. -uKullanıcı:Seçenekle birlikte belirtilen Kullanıcının uucp işlemleri
hakkında bilgi sağlar. -ssistem:Ismi verilen karşı sistem hakkında uucp durum raporunun görüntü -osaat:Belirtilen saatten önce yaratılan uucp isteklerinin tümünü
listeler. -mmakina:Belirtilen makinanın erişilebilirlik durumunu rapor eder. O:Uucp durumlarıni sekizlik kodlarla listelemek amacıyla kullanılır. -q:Karşı sistemlerin durumu hakkında bilgi edinmek için kullanılır. Tüm Kullanıcılara açık dosyaların kopyalanması-uuto
komutu uuto (seçenekler) kaynak-dosyalar hedef-dosyalar
Uucp komutu ile benzer işlemleri yapmak ve özellikle herkesin
kullanabileceği dosyaları kopyalamak üzere yararlanılır. Ana
sistemdeki dosyalar karşı sisteme kopyalanabilir. Ana sistemde
yer alan ve kopyalanacak dosyalar kaynak dosya olarak
tanımlanabilir. Sistem-adı|Kullanıcı Seçenekler: -p:Kaynak dosyayı karşı sisteme aktarmadan önce spool dizinine
kopyalanmasını sağlar. -m:Kopyalama işlemi tamamlandığında kopyalama işlemini yapan Kullanıcıya
bir msg gönderir. Mail komutu ile ulaşılabilir. Dosyalar karşı
sistemdeki PUBDIR dizinine gönderilir. Uuto ile gönderilen dosyanın
alınması-Uupick komutu Dosyayı public dizisinden çekip almak
gerekmektedir. Bu amaçla uupick komutu kullanılır.
uupick(-ssistem) Sistem adı -s seçeneği ile tanımlanabilir.
Karşı sistemde komut çalıştırma-uux komutu uux (seçenekler) komut-ifadesi Seçenekler: -:Komutun standart girişten kaydeder. -n:Kullanıcıya mesaj gönder. -mdosya:Durum raporu belirlenen dosya içine kaydedilir. -j:Is numaralarınin ekranan listelenmesi amacı ile kullanılır. Uux komutu
karşı sistemde bir komut çalıştırmak için kullanılır. Etkileşimli
bağlanti-cu komutu Cu komutu ana sistemdeki Kullanıcıyı karşı
sitemin bir Kullanıcısı haline getirir. Cu komutu ile dosya
transferi yapılır ama sadece ASCII olur. cu (seçenekler) telefon-no /(tersi) sistem-adı: Seçenekler: -shiz:Bilgi iletişim hızı tanımlanır. 1200 2400 4800 ve 9600 dir. -lhat:Iletisim hattı olarak kullanılacak cihazın adını belirler. -d:Msglerin ekranda listelenmesini sağlar. -m:Modem kontrolune sahip hatti direkt hat olarak düzenler. Cu komutu ile
karşı sisteme ait modemin bağlı olduğu telefon numarası yada
sistemin adı kullanılmalıdır. Telefon numarası içinde yer alan =
işareti ikini çevir sesini - işareti ise dört saniyelik gecikmeleri
simgeler. /usr/lib/uucp/L. sys dosyasının içinde tanımlanırsa
bundan sonra sadece sistem adını kullanmak yeterli olacaktır.
Sistemin uzak bir terminale bağlanması-ct komutu
Ct komutu modem aracılığı ile ana sisteme uzak bir terminalle
bağlanabilir. ct (seçenekel) telefon-numarası. . -h:Ct komutu normal olarak kullanılan hattı askıya alır ve bu hat gelen
çagrılara yanıt verir. -h seçeneği ct komutunun terminalin
bağlandığı bilgisayarla bağlantısının kesilmeyecegini
belirtmektedir. -wn:Ct komutu /usr/lib/uucp/L-devices dosyasının herbir satırını uygun
bir hat buluncaya kadar tarar. -shızı:Veri iletisim hızı tanıtılır. /etc/mount baglı dosya
sistemlerinin isimleri görüntülenir. mount/dev/ds005/usr
Yaratılan /dev/ds005 dosya sistemini /usr dizinine bağlamak. Dosya
sisteminin UNIX den ayrılması-/etc/umount komutu /etc/umount dosya
sistemi Bağlı bir sistemin /etc/umount komutu ile ayrılırken
girdi/çıktı işlemlerinin tamamlanmış olması gerekmektedir. Bunu
sağlamak için sync komutu çalıştırılarak süper bloğun
güncelleştirilmesi sağlanır. Ardından /etc/umount komutu
çalıştırılabilir. İşlem yapılmadan önce bu dosya sisteminin dışına
cd komutu ile çıkmak gerektiğidir.
Dosya sisteminin içeriğini görme k-/etc/ff komutu
Belirli bir dosya sisteminin yedeklenmesi esnasında kullanılır.
/etc/ff (seçenekler) dosya sistemi Seçenekler: -i:Herbir yol tanımından sonra i-düğümlerinin görüntülenmemesini sağlar. -l:Çoklu link edilen tüm yol tanımlarının bir listesini üretir. -p onek:Yol tanımlarınin önüne hangi onekin geleceğini belirler. -s:Yoltanımı ardından dosyanın boyutu bayt cinsinden yer alır. -u:Yoltanımı ardindan dosyaların sahiplerinin adı görüntülenir. -a n:Son n gün içinde ulaşılan dosyaların listesini görüntüler. -m n:Son n gün içinde değiştirilen dosyaları belirler. -c n:Son n gün içinde değişiklige uğrayan i-düğümlerini görüntüler.
dosya:Belirlenen dosyadan daha sık değişikliğe uğrayan dosyları
belir -i liste:Sadece i-düğümleri listede yer alan dosyaları
görüntüler.
Dosya sistemini etiketlemek-/etc/labelit komutu: /etc/labelit dosya sistemi (etiket bölüm adi (-n)) Bir dosya
sistemini özellikle yedekleme işlemlerinde kullanılmak üzere
isimlendirmek veya bir başka deyişle etiketlendirmek için
kullanılır. Dosya isimlerinin bulunması-/etc/ncheck komutu Bir
dosyanın i-düğümu biliniyorsa bunun yardımıyla dosya adını öğrenmek
olasıdır. /etc/ncheck (-i düğüm ) (dosya-sistemi)
Dosya sisteminin denetlenmesi-fsck komutu fsck (seçenekler) (dosya sistemi) Seçenekler: -y:Komutun çalıştırılması esnasında tüm sorulara evet yanıtının
verileceğgini varsayar. -n:Benzer biçimde /etc/fsck komutunun çalıştırılması esnasında tüm
sorulara hayır yanıtının verilmesini sağlar. -sX:Mevcut serbest listeyi gozönüne almayarak bir yenisinin koşulsuz
olarak oluşturulmasını ve dosya sistemine ait süper bloğa
kaydedilmesini sağlar. SX:Bu kez serbest listenin koşullu olarak yaratılmasını sağlar. -tdosya:Eger /etc/fsck kullandığı tabloları tutabilmek için yeterli
bellek bulamaz ise -t seçeneği ile belirlenen dosyayı kullanabilir. -q:/etc/fsck msgnin görüntülenmemesini sağlar. -D:Dizilerde kotu blokları belirler. -f:Komutun hızlı çalışmasını sağlar. İnit İşlemi: Sistemin açılış
düğmesine bastıktan sonra init işlemi başlar. Bu işlem açılış
esnasında izlenecek adımları /etc/inittab dosyasından okur ve
herbirini yerine getirmeye çalışır. /etc/init (0123456sq) 0
ile 6 arasındaki rakamlar hangi çalışma düzeyine geçileceğini
göstermektedir. S ve s tek Kullanıcı duruma geçmeyi sağlar. q ise
/etc/inittab dosyasında bir değişiklik yapıldığında init komutunun
bu dosyayı yeniden okumasını sağlar. Cron işlemi ve
/etc/crontab dosyası /etc/rc dosyası içinde cron işlemi
başlar. Bu proğram belirli zamanlarda istenilen komutların
çalıştırlımasına olanak sağlar. cron işlemi her dakikada bir
otomatik olarak çalışarak /usr/lib/crontab dosyasında tanımlanmış
işlemleri yerine getirir. Parola dosyası: /etc/passwd UNIX Kullanıcıları ve parolaları
/etc/passwd dosyası tüm Kullanıcılar tarafından okunabilir fakat
sadece sistem yöneticisi tarafından değiştirilebilir. Parola dosyası
bir metin dosyası olduğu için vi editörunu kullanmak suretiyle
üzerinde değişiklik yapılabilir. Grup dosyası:/etc/group dosyası: Kullanıcılar belirli bir gruplar
içine dahil edilirler. Bu gruplar /etc/group dosyası içinde
tanımlanır. Her bir satırı şu düzendedir. grup ismi
sifrelendırılmış parola grup numarası gruba dahil Kullanıcı
listesi. Vi editöru ile grup dosyası görölebilir. Grup dosyasının denetlenemesi: /etc/grpck komutu: Kullanıcı ekleme
/çıkarma Kullanıcı /etc/group dosyasına eklenir. /etc/passwd
dosyasında tanımları yapılır. Bu Kullanıcı için bir çalışma
dizini yaratılir. Yapılan tanımların doğruluğu denetlenir.
Kullanıcı çıkarma: /etc/passwd
dosyasından ilgili satır silinir.
/etc/group dosyasındaki tanımı silinir. rm -r dizinin adi ile
diziden silinir. Denetlemek için /etc/pwck ve /etc/grpck
komutlarından yararlanılır. Özel dosyalar: Özel dosyalar /dev dizisi içinde yer alır. Boş disk alanlarınin belirlenmesi:df (seçenekler) (dosya sistemi) Seçenekler: -t:Her dosyalama sisteminin boş alanlarının yanı sıra toplam alanı ve
i-durumlarını görüntüler. -f:Dosya sisteminin boş alanlarını i-noktalarını vermeden ve toplayarak
görüntüler. Diğerlerine göre daha yavaş çalışır.
Diskin kullanımı-du komutu :du (seçenekler)
(isimler): Diskin kullanımı hakkında özet bilgi sağlamak
amacıyla kullanılır. Seçenekler: -a:Her bir dosya için disk kullanım miktarıni listeler -s:Genel toplamların elde edilmesine olanak tanır. -r:Du komutu okuyamadığı yada açamadığı dizinler karşısında
hareketsizdir. Eğer bu durumların msg bildirilmesi isteniyorsa -r
seçeneği kullanılır. Sistemde kimler çalışıyor?:who
(seçenekler) (dosya) Seçenekler: -u:O anda sisteme bağlanmış Kullanıcıları listeler. Kolonlar şöyle; name:Kullanıcının bağlantı adı. line:/dev dizininde tanımlanan cihaz. time:Kullanıcının sisteme bağlandığı andan itibaren geçen süre Eger o an
da işlem yapılıyorsa . işareti görüntülenir. pid:Kullanıcı kabuğunun işlem numarası. comments:/etc/inittab dosyasında bu hatla ilgili açıklama varsa
görüntüler. -l:Sistemde tanımlı fakat açılmamış terminalleri listeler. -H:Ekrana yazdırılan kolon başlıklarının da görüntüler. -q:Kullanıcı isimlerinin listesini verir. -p:Aktif durumda olan init tarafından yaratılmış işlemleri görüntüler. -d:Bitmiş ve init tarafından yeniden çalıştırılmayacak işlemleri
listeler. -b:Sistemin en son açılış tarhi ve zamanını verir. -r:İnit işleminin o andaki çalışma düzeyi hakkında bilgi sağlar. -t:Sistem saatinin yönetici tarafından en son ne zaman değiştirildiğini
görüntüler. -s:İsim, hat ve zaman alanlarını listeler. Whodo komutu: Sistemde kimlerin çalıştığını ve hangi işlemler
yaptığıni belirlemek için /etc/whodo komutu kullanılır. Dosyaları kimler kullanıyor?/etc/fuser
komutu:
Belirlenen dosyaların kimler tarafından kullanıldığını ve işlem
numaralarını listelemek üzere /etc/suser komutu kullanılır. /etc/fuser (seçenekler) dosylar: Seçenekler: -k: Belirlenen dosyayı kullanılan işlemler SIGKILL sinyali göndermek
suretiyle durdurulur. -u:İşlem numaralarıyla birlikte Kullanıcı isimlerinin görüntülenmesine
olanak sağlar. Tüm işlemlerin öldürülmesi /etc/killall komutu: /etc/killall (sinyal) Wall komutu: Server'a Bağlı Sistemdeki Tüm Bilgisayarlara Mesaj
Gönderir. (Bazı Versiyonlarda çalışmayabilir.) # wall mesaj
Örnek: # wall Sistemimizde bakım vardır.