TAVŞANLI İLÇEMİZİ TANIYALIM
Tavşanlı ilçesi İlçeoluşu:25/Mart/1921'dir
İlk kaymakamı: Bursa'lı Kâmil Bey'dir.
Yeri: Türkiye'nin batısındadır.Ege bölgesi
içinde Marmara bölgesi sınırındadır. Kütahya'nın kuzey batısına
düşer Kuzeyinde Domaniç ilçesi,güneyinde Simav,Emet ilçeleri ve
Kütahya,batısında Simav ilçesi ile çevrilidir. Kütahya İli'ne bağlı en büyük ilçelerden biridir.Tavşanlı yüz
ölçümü 1804 km2.dir.Tavşanlı İlçesi 2000 yılı nüfus sayısı sonuçlarına göre 47174 ilçe merkezi
nüfusu,53502 kırsal nüfusu ile Kütahya ilinin önemli bir ilçesidir.Tavşanlı
ilçesine bağlı köy sayısı 95,belde sayısı 8'dir.Dağlar iç Anadolu Bölgesinden farklı olarak kütleler halinde değil diziler
halindedir.İlin % 57.5'i dağ,% 11'i ova,% 31,5'i platodur. Yerleşim İç Batı Anadolu ile
Ege Bölgesinin kesişim noktasında yer almaktadır. Tavşanlı İlçesi,güney-doğuda
Kütahya,Kuzeyde Bozüyük,Güneyde Gediz,Güney-Batıda Emet ve Batı da Dursunbey
ile sınır oluşturmaktadır. Kütahya'ya olan uzaklığı ortalama 45 km'dir.
ULAŞIM:İç Batı Anadolu eşiği üzerindeki önemli kavşaklardan biri olan Kütahya da,kara ve demiryolları,İç Anadolu,Marmara Bölgesi,Göller yöresi üzerinden
Akdeniz kıyılarına ve Ege kıyılarına bağlantıda düğüm noktası oluşmaktadır. Tavşanlı ilçesi,Ülke ulaşım ağında karayolu ulaşımı olarak önemli işleve sahip
değildir.Ancak Tavşanlı ilçesi,GLİ Tunçbilek Kömür işletmelerinde üretilen
kömürün dağıtımının ana odak noktasını oluşturmasına ve Karayolları tarafından
önemli projelere sahip olmasına rağmen,hazırlanan projelerin hayata
geçirilememesi nedeni ile Tavşanlı ilçesinin Bursa-Balıkesir-İzmir karayolu
bağlantılarında sorunlarla karşılaşılmaktadır.Cumhuriyetin ilk dönemlerinde
ulaşım politikalarındaki temel uygulamanın demiryolu ağırlıklı olması nedeni ile
Tavşanlı bu alanda ara nokta haline gelmiştir.1951 yılında yapımı tamamlanan
Kütahya-Balıkesir demiryolu ile Tavşanlı-İzmir ve Bandırma hattına bağlanmıştır. Böylece Ankara,Eskişehir ve Afyon'un Batı Anadolu ile bağlantısında insan ve
yük taşımacılığı olarak Tavşanlı önemli bir konuma sahip olmuştur.
TOPLUMSAL YAPI:Ekonomik
yaşamı maden sektörü ağırlıklı Tavşanlı da yaşam biçimi açısından aşırı
toplumsal farklılık yoktur.Ancak yurdun çeşitli noktalarından göç alması nedeni
ile sosyal yaşam çeşitliliği vardır.İlçede aynı yöreden gelme insanların aynı
mahallede yaşamayı bir tercih nedeni olarak kullandıkları görülmektedir.İlçe
yerleşiminde genç nüfusun ağırlığı hissedilmektedir.2000 yılı nüfus kayıtlarına
göre bağımlılık oranı: B.O: 0-14 yaş grubu+65+yaş grubu 12392 : %36.25 15-65 yaş
grubu 34183 İlçe yerleşiminde doğurganlık oranı: 0-1 yaş grubu : % 5.2 15-49 yaş
grubu Tavşanlı ilçe merkezinde toplam 14 adet ilköğretim okulu,11 adet resmi ve
özel olmak üzere lise ve dengi okul,1 adet Çıraklık Eğitimi Merkezi,1 adet Halk
Eğitimi Merkezi bulunmaktadır.Ayrıca Dumlupınar Üniversitesine bağlı olarak
Tavşanlı Meslek Yüksek Okulu'da ilçede eğitim vermektedir.
EKONOMİK YAPI:Tavşanlı ilçesinin temel ekonomik yapısı,madencilik, ticaret, hayvancılık,ve az da olsa tarıma dayanmaktadır.Madencilik sektörü ilçenin ticaretinin
gelişmesine,çeşitlenmesine ve sonuçta da İlçenin yakın çevre yerleşimlerine hem
ticaret merkezi hem de idari merkezi olarak hizmet etmesine neden olmaktadır.İlçe nüfusunun çalıştığı sektörler şöyledir: - Tarım ve Hayvancılık,- Sanayi ve
küçük sanatlar,- TEK ve GLİ,- Özel sektör maden işletmeleri,- Diğer sanayi
kolları,- Leblebi imalatı,- Ticaret,- Ulaşım ve haberleşmede,- Hizmetler
sektörü,2000 yılı DİE verilerine göre ilçede 14266 kişi calışmaktadır.İlçede
nüfus/çalışan oranı 2,2'dir.Buna göre nüfusun faal iş kollarına dağılımı
şöyledir: - Madencilik sektörü ( Devlet ve özel Sektör) : 7500 kişi - Ticaret
sektörü : 2952 kişi - Küçük sanatlar-Sanayi : 1232 kişi - Hizmetler sektörü :
928 kişi - Ulaşım ve Haberleşme : 830 kişi - Tarım+Hayvancılık+İnşaat : 824 kişi
Ancak son yıllarda Ülkemizde yaşanılan 2 adet mali kriz sonrasında madencilik,küçük sanatlar ve sanayi,tarım,hayvancılık ve inşaat sektörlerinde çalışan
toplam işgücü sayısında % 60'lara varan azalmalar olmuştur.
ARKEOLOJİK BİLGİLER:İlçe merkezinde Kavaklı Camii'nde bir taşta yazılı yazı
1097 yılında Türkler tarafından bir yerleşme alanı olarak kullanılmağa
başlandığını belgelemektedir.Yine ilçemizdeki Resul Bey çeşmesi kitabesinde
görülen H.823 tarihi Tavşanlı'nın bu tarihlerde ve Selçuklular zamanında
kurulduğunu göstermektedir.Anadolu Selçuklu Devleti 1213 yılında
yıkılmıştır, fakat varlığını sönük olarak 1308 yılına kadar sürdürmüştür. 1298 yıllarında kurulan Germiyanoğulları beyliğinin eline
geçen Tavşanlı, Germiyan beyliği hakimiyetinde 1381 yılına kadar
kalmıştır.Germiyan Beyi Süleyman Şah Konya'da kurulan Karaman
Beyliğinden korktuğu için o sıralarda sınırları genişleten
Osmanlılarla anlaşmak istemiştir.Gelişen siyasi ve sosyal ilişkiler
neticesinde Süleyman Kızı -devlet şah Hatun'u şehzade Yıldırım
Beyazıt ile evlenmiş ve Osmanlılarla akraba olmuştur.Kızına
Kütahya,Emet, Tavşanlı ve Simav'ı çeyiz olarak vermiştir. Tavşanlı Selçuklular zamanında şehzadeler idaresinde bir
sınır köyü hüviyetinde kalmıştır.Germiyan Beyliği uzun yıllar idare
ettiği Tavşanlı'ya pek bakmamıştır.Germiyanoğullarına ait tarihi
eserlere Tavşanlı'da rastlanmıştır. TARİHİ:MÖ..3000 yılına ait buluntular,köklü
bir kültürel mirası belgelerken,Vakıf köyünde tek kalmış piramidal çam ormanı
dünya çapında ziyaretçilerin uğrak yeri,ilçemizin de önemli bir servetidir.Bu
yönleri ile turizm potansiyelini de oluşturmaktadır.Cuma ve cumartesileri
kurulan pazar,Türkiye'nin en büyük pazarlarındandır.Tavşanlı ilçesi,çok eski ve zengin kültürel yapı üzerinde yükselmiş,şirin ve sürekli ekonomik canlılığı ile hızla gelişip,büyüyen
ilçelerimizden birisidir.Bu ekonomik canlılığın belkemiği kömür,leblebi
ve yumurtadır.Tavşanlı'nın çeşitli yerlerinde yapılan araştırmalarda elde
edilen buluntular,Tarihin kalkolitik çağda başladığını göstermektedir. Tavşanlı Belediyesinin bünyesinde bulunan Tavşanlı Belediye Müzesinde de
sergilenen,çeşitli kaliteli buluntular,neolitik,kalkolitik,eski tunç
dönemlerinde, Tavşanlı'da ki zengin kültürün varlığını gözler önüne
sermektedir. Tavşanlı'ya 5 km.uzaklıktaki Firig kay mezarı,bu bölgenin,FHRYGİA EPİCTETUS (küçük firigya) olarak adlandırılmasının işaret taşı
konumundadır.Henüz kazı yapılmamış,Tavşanlı höyüğü ve yakın çevredeki üç
höyük,Tavşanlı'nın tarihini ayrıntılarla aydınlatacak,kültür hazinesi
olarak,korunurken dört önemli yerleşmenin göstergesi olarak
beklemektedir.Kent içinde,çeşitli yerlerdeki mermer,stel, lahit,lahit
kapağı ve bazı mimari yapıtlarda, yoğun bir Roma yerleşmesinin bulunduğunu
belgelemektedir.Roma İmparatorluğunun ikiye ayrılmasıyla,Bizans
topraklarında kalan kent,Türklerin Anadolu'ya girmesiyle önce Anadolu
Selçuklularına daha sonra Germiyanoğullarına bağlanmıştır. 1378 yılında,Germiyanoğlu Süleyman Şah Kızı Devlet hatunun Yıldırım Beyazıt ile
evlenmesi üzerine Osmanlılara çeyiz olarak verilmiştir.
Eğrigöz,Budagan ve Yaylacık Dağlarıyla çevrili çok
sayıda derenin açtığı vadilerin tabanında kurulmuştur.İl merkezine
uzaklığı 44km'dir.Adını,Osmanlı Sultanı Yıldırım Beyazıt'm şehzade iken bölgede
yaptığı tavşan avı sırasında koyduğu söylenir.Evliya Çelebi de
"Tavşanı bol bir avlak" olduğunu ve "kale içinde kurulduğunu"
belirtmektedir.Kayı,Derbent,Beyköy ve Tunçbilek civarında Hitit izlerine
rastlanmıştır.Germiyanlılar tarafından Bizans'tan alınan Tavşanlı
hakkında belgeli tarihi bilgiler fazla değildir.Devlet Hatun'un Osmanlı Sarayına gelin gitmesiyle Tavşanlı da
Osmanlılara verilen çeyiz topraklar arasında yer almıştır.
1911 yılında Kütahya'ya bağlı nahiye merkezi iken ilçe olmuştur.3 Eylül 1922'de düşman işgalinden kurtulmuştur.1928 yılında kurulan demiryolu,1939'da kurulan Garp Linyitleri İşletmesi Müessesesi ve 1955'de kurulan Termik
Santral ile hızlı bir gelişme gösteren Tavşanlı,Kütahya'nın
ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Linyit,borit,krom,asbest,talk,antimun,manganez,demir madenleri işletilmekte ve
İlçeye büyük girdi sağlamaktadır.Kocasu Çayı üzerinde sulama
göleti ve Kaya-boğazı Baraj Gölü kuruludur.İlçeye 6 km uzaklıktaki
Göbel Kaplıcaları
romatizmal hastalıklara şifa arayanların durağıdır.Ayrıca
Dereli Kaplıcaları
suları 38-40 C olup,muhtelif hastalıklara banyo yolu ile iyi gelmektedir.
İğneOyaları, leblebisi,bozulmamış doğal güzellikleri,orman varlığı ile ünlü Tavşanlı Vakıf Ormanında yetişen Pramidal Karaçam ile literatüre geçmiştir.
|